MAŁY GLOBTROTER
   
  MAŁY GLOBTROTER
  Walia
 
WALIA

Walia (Wales)
to jedna z czterech części wchodzących w skład Zjednoczonego Króleswta Wielkiej Brytanii. Walijczycy nazywają swój kraj Cymru [ˈkəmrɨ], a siebie Cymry, co w języku starowalijskim oznacza "rodak" lub "krajan". Walia to kraj słynący z celtyckiej kultury, legend o krółu Arturze, ruin z czasów rzymskich, średniowiecznych twierdz, łagodnych wzgórz Snowdonii, łupku i węgla.


FLAGA

Flaga Walii określana mianem „Czerwony smok” została ustanowiona w 1959 przez królową Elżbietę II. Flaga podzielona jest w poprzek na dwa pasy: zielony (na dole) i biały (u góry). Barwy biało-zielone zostały wprowadzone w Walii za rządów dynastii Tudorów. Na tym tle znajduje się czerwony smok.

Flaga walijska.

Walijski czerwony smok, czyli Y Ddraig Goch, określany również jako smok z Cadwallader, wywodzi się najprawdopodobniej jeszcze z czasów rzymskich legionów - i z nimi przywędrował do Brytanii, gdzie został zaadoptowany przez miejscowe ludy, jako symbol władzy. Smoczy symbol miał być używany już przez legendarnego króla Artura, a na pewno był znakiem władców Wessexu w VII wieku. Smok był znakiem walijskich łuczników w słynnej bitwie pod Crecy, gdzie odegrali decydującą rolę w pokonaniu francuskich wojsk. W bitwie pod Bossworth Henryk VII Tudor stanął pod czerwonym smokiem VII wiecznego walijskiego bohatera Cadwalladera, którego uważał za swego przodka.

Nieoficjalna flaga Walii tzw. krzyż Świętego Dawida (St. David Cross) to złoty krzyż na czarnym tle. Flaga ta powstała po II wojnie światowej, na wzór flagi Anglii i flagi Szkocji.

 
Krzyż Św.Dawida

Flaga ta nie ma oficjalnego statusu, ale jest dość popularna, zwłaszcza wśród Walijczyków anglojęzycznych. Jest również nieodłącznym elementem obchodów święta patrona Walii.


PATRON

Święty Dawid (Saint David) to chrześcijański święty, biskup walijski, patron Walii, asceta, członek najstarszego ruchu monastycznego Kościoła Zachodniego, założyciel klasztoru w Pembroke. Rozpowszechnił on chrześcijaństwo na terenie Walii, gdzie głosił słowo Boże.
Dawid żył w VI wieku. Zgodnie z legendą był synem wodza Santy z Cardigan i Nony. Urodził się w St David's, w ówczesnej Menevii.


Święty Dawid - patron Walii

Dawid (w Walii znany pod imieniem Dewi) początkowo był mnichem. Założył monaster w Menevii (obecnie St David's), którego został przełożonym. Później przyczynił się do powstania kilkunastu innych klasztorów. Wprowadził tam podobno bardzo surową regułę nawiązującą do tej, według której żyli mnisi Pustyni Egipskiej. Jego zasługi w głoszeniu wiary chrześcijańskiej były tak duże, iż został wybrany biskupem w Menevii.
Działał głównie w południowo-zachodniej części Walii, gdzie wzniesiono najwięcej świątyń mu poświęconych, a jego imieniem nazwano najwięcej miejscowości.
Już w XII wieku święty Dawid został uznany za patrona Walii. Zmarł ok. 589 roku w najstarszym założonym przez siebie klasztorze. Został kanonizowany w 1120 r. przez papieża Kaliksta II, a jego imię nosi wiele kościołów w Walii.
W ikonografii atrybutem św. Dawida jest gołębica.

Istnieje legenda, według której św. Patryk, nim powrócił na Zieloną Wyspę, gdzie był niegdyś niewolnikiem, na pewien czas zatrzymał się w Walii i myślał nawet, żeby się tam osiedlić na stałe. Spodobały mu się jej piękne krajobrazy. Pewnego wieczora, kiedy o zachodzie słońca usiadł na stromych skałach, w cudownej wizji przybył do niego anioł. Oznajmił on, że Walia nie jest dla niego przeznaczona. I tak święty Patryk udał się do Irlandii, zaś Walia czekała cierpliwie na własnego świętego, którego obiecał jej zesłać Bóg.

Co roku na cześć patrona Walii obchodzone jest święto, które przypada na dzień 1 marca i nazywane jest Dniem Świętego Dawida (St.David’s Day). Dzień ten już od XVII wieku jest świętem narodowym Walijczyków. Data została wybrana dla upamiętnienia śmierci Świętego Dawida. Nieodłącznym symblem obchodów święta patrona Walijczyków jest flaga Świętego Dawida (złoty krzyż na czarnym tle).


GODŁO I SYMBOLE NARODOWE

Herb Walii został przyjęty w maju 2008 r. Przedstawia on cztery lwy (dwa złote i dwa czerwone) w tarczy podzielonej na cztery części. Lwy są umieszczone naprzemiennie na złotym i czerwonym tle. Posiadają błękitne języki i pazury. Tarczę zwieńczoną koroną księcia Walii, otacza wstęga z pierwszymi słowami walijskiego hymnu Pleidiol Wyf I'm Gwlad (wal. Jestem wierny mojej ojczyźnie) oraz godła heraldyczne Anglii – róża, Walii – por, Irlandii – koniczyna i Szkocji – oset.


Godło Walii

 

Oznaka Księcia Walii od XIV wieku składa się z korony opasującej trzy srebrne pióra strusie przeplecione niebieską wstęgą z dewizą ‘Ich dien’ (ze starogermańskiego „ Ja służę”). Największą popularnością symbol ten cieszył się w XVIII wieku. W XIX wieku został przyjęty na logo Welsh Rugby Union (Walijskiego Związku Rugby Union) i został umieszczony na strojach reprezentantów Walii w rugby union.


Oznaka Księcia Walii

Książę Walii jest jedynym (poza monarchą) członkiem brytyjskiej rodziny królewskiej, któremu przysługuje oficjalnie przypisana oznaka. Przysługuje mu ona jako najstarszemu synowi monarchy. Oznaka występuje też jako element odznak wielu pułków armii brytyjskiej, które miały lub mają związek z osobą księcia Walii. W latach 1971−2008 wybijano ją na rewersie monet dwupensowych.

Pieśń 'Hen Wlad fy Nhadau' (ang. Land of My Fathers) to narodowy hymn Walii. Jest on wykonywany podczas otwarcia obrad walijskiego parlamentu (ang. Welsh Assembly) oraz podczas innych oficjalnych uroczystości. Można go także usłyszeć przy okazji ważnych wydarzeń sportowych, w których występuje reprezentacja Walii np. meczów piłki nożnej czy rugby.

Symbolicznymi kolorami Walii są biel i zieleń, które nawiązują do jednego z symboli roślinnych tego kraju, za jaki uznaje się por (ang. leek). Por to pamiątka po walkach z Anglikami. kiedy to walijscy żołnierze, aby się wyróżnić, znakowali tym warzywem swoje mundury. Por jest również warzywem, które występuję w tradycyjnych potrawach kuchni walijskiej.Walijczycy uznają również drugi symbol roślinny jako symbol narodowy, a mianowicie żonkil (ang. daffodil). Kwiat ten uznany został za symbol śmierci św. Dawida, ponieważ kwitnie w marcu. Zarówno por, jak i żonkil są stałymi elementami obchodów dnia Św.Dawida.Symbolem zwierzęcym natomiast jest czerwony smok, który widnieje na fladze narodowej.


POŁOŻENIE I GEOGRAFIA

Walia, będąca jedną z czterech części składowych Wysp Brytyjskich, obejmuje południowo-zachodnią część Wielkiej Brytanii, a także wyspy przybrzeżne, z których największa to Anglesey.


Położenie Walii

Walia z trzech stron otoczona jest przez morze. Leży bezpośrednio nad Morzem Irlandzkim, które oblewa ją od strony zachodniej. Północną granicą jest Zatoka Liverpoolska, natomiast południową Kanał Bristolski. Jedyną lądową granica Walii jest Anglia, znajdująca się po jej wschodniej stronie.


Mapa Walii

Walia zajmuje obszar 20 779 km².
Jej powierzchnia jest terenem wyżynno-górzystym i prawie całą zajmuje pasmo Gór Kambryjskich z najwyższym szczytem Yr Wyddfa, czyli Snowdon o wysokości 1 085 m n.p.m. Wschodnia część krainy jest raczej nizinna.
Przez jej teren przypływa kilka rzek. Do najważniejszych należą Wye, Usk, Severn, Towy i Dee. Najdłuższą z nich jest Severn (354km).



PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

Ostatnia reforma administracyjna Walii miała miejsce w roku 1996, kiedy to została podzielona na 22 jednostki administracyjne. Wyróżniono 9 hrabstw, 10 hrabstw miejskich oraz 3 główne miasta, wszystkie o równym statusie administracyjnym.


Podział administracyjny Walii
 

Hrabstwa:

13. Carmarthenshire
14. Ceredigion
18. Denbighshire
17. Flintshire
20. Gwynedd
21. Isle of Anglesey
5. Monmouthshire
22. Pembrokeshire
15. Powys

Hrabstwa miejskie:

3. Blaenau Gwent
9. Bridgend
2. Caerphilly
19. Conwy
1. Merthyr Tydfil
11. Neath Port Talbot
10. Rhondda Cynon Taf
4. Torfaen
16. Wrexham
8. Vale of Glamorgan

Miasta:

7. Cardiff
6. Newport
12. Swansea



STOLICA

Stolicą Walii i jednocześnie najwięszym miastem jest Cardiff, położony nad rzeką Taff, u jej ujścia do Kanału Bristolskiego.
Znajduje się w historycznym hrabstwie Glamorgan, ale od roku 1996 stanowi osobne hrabstwo Cardiff. Cardiff jest stolicą Walii od 20 grudnia 1955 r. Początkowo stanowiło osiedle rzymskie z I-II wieku, później jednak zostało rozbudowane przez Normanów.


Położenie Cardiff oraz innych miast Walii

Pierwotnie było to małe miasto, którego bardzo szybki rozwój, tak samo jak całego pobliskiego regionu, przypada na XIX wiek. Miasto rozwinęło się dzięki transportowi węgla kamiennego z pobliskich kopalni. Port w Cardiff, znany jako Tiger Bay, był przez wiele lat jednym z największych portów na świecie. Pod koniec XX wieku nastąpiło zamknięcie większości lokalnych kopalń węgla kamiennego, co ograniczyło znaczenie portu w Cardiff. Profil Cardiff zaczął się więc zmieniać w kierunku turystyki. Wiele przemysłowych dzielnic zaczęto powoli, ale sukcesywnie przebudowywać - np. biedna niegdyś dzielnica Cardiff Docks została zmieniona w Atlantic Warf z luksusowymi apartamentami. W roku 1999 wybudowano nowy stadion sportowy, który jest obecnie jednym z największych tego typu obiektów w Europie.
Zatoka Cardiff Bay została trwale odgrodzona od Kanału Bristolskiego. Dlatego też w zatoce nie występują przypływy i odpływy.

 

 
SŁYNNE MIASTA

Do największych i najciekawszych miast i miasteczek Walii, które warto umieścić na wakacyjnej mapie podróży po wyspie Wielka Brytania, należą Cardiff, stolica i największe miasto Walii, Merthyr Tydfil, miasto i zarazem hrabstwo miejskie w południowej części krainy, Newport, miasto a zarazem port przy ujściu rzeki Usk do Kanału Bristolskiego, Rhondda Cynon Taff, hrabstwo miejskie w południowej Walii, a także Swansea, miasto będące samodzielnym hrabstwem.


Swansea
To drugie co do wielkości miasto w Walii. Swansea, w języku walijskim Abertawe, co znaczy „ujście Tawe”, jedno z trzech miast w Walii będących samodzielnymi hrabstwami. Nazwa Swansea pochodzi najprawdopodobniej od „Sweyn” (zniekształcone skandynawskie imię „Swen”) i „sey” (co w języku staronordyjskim znaczy „dopływ”). Nazwa może mieć swój początek w czasach, gdy Wikingowie osiedlali się wzdłuż południowego wybrzeża Walii. Uważa się, że Swansea rozwinęło się z osady handlowej założonej przez Wikingów.
Swansea leży u wybrzeża południowej Walii, u nasady półwyspu Gower. Miasto rozwijało się głównie w XVIII i XIX wieku stając się ważnym ośrodkiem przemysłu ciężkiego. Od początków XVIII w. rozwijało się jako centrum górnictwa i hutnictwa, w szczególności hutnictwa miedzi. W szczytowym okresie, tj. około 1880, zakłady przemysłowe leżące w dolinie Swansea przerabiały 60% rudy miedzi importowanej do Wielkiej Brytanii. W XX wieku przemysł ciężki zaczął ustępować sektorowi usług.
Obecnie najważniejszymi sektorami gospodarki miasta i regionu są administracja publiczna, edukacja, opieka zdrowotna, turystyka, oraz usługi finansowe.


Newport
Wśród walijskich miast i miasteczek, możemy znaleźć wiele takich, które oferują turystom wiele atrakcji i pięknych widoków. Do takich należy na pewno Newport.
Newport, to jedno z trzech, obok miejscowości Swensea i stolicy Cardiff, miasto mające prawa hrabstwa. W języku walijskim, nazwa jego brzmi Casnewydd. Newport jest ośrodkiem administracyjnym hrabstwa Gwent. Znajduje się w nim także port usytuowany przy ujściu rzeki Usk do Kanału Bristolskiego.

Miasto to liczy około 139,6 tysiąca mieszkańców. Większość z nich, bo prawie 72% stanowią chrześcijanie. Zamieszkują je także muzułmanie, którzy stanowią 2,6% ludności miasta. W miejscowości tej znajduje się 50 kościołów i 7 meczetów. Newport podzielone jest na 20 dystryktów. Są to Allt-yr-yn, Alway, Beechwood, Bettws, Caerleon, Gaer, Graig, Lanfstone, Llanwern, Malpas, Marshfield, Pillgwenlly, Prngland, Rogerstone, Shaftesbury, St. Julian’s, Stow Hill, Tredegar Park i Victoria.
Na turystów zatrzymujących się w Newport, czeka baza noclegowa składająca się ponad dwudziestu hoteli. W miecie tym nie będzie się nudził na pewno żaden miłośnik sportu. Znajduje się tu klub rugby Newport Rugby Club, klub piłkio nożnej o nazwie Newport Country A.F.C., a także stadion Newport Stadium. Jednym z najważniejszych wydarzeń sportowych w mieście jest turniej snookera Welsh Open. Snooker to gra bilardowa rozgrywana na stole do bilardu angielskiego z sześcioma kieszeniami.
W Newport mieści się także jedna z największych i najbardziej renomowanych uczelni Wielkiej Brytanii, czyli Uniwersytet Walijski, na którym studiują młodzi ludzie nie tylko z Anglii, ale z blisko 90 innych krajów z całego świata. Niewątpliwie Newport należy do jednego z bardziej malowniczych miast Walii, które jest warte odwiedzenia.


Merthyr Tydfil

W języku walijskim Merthyr Tudful, to miejscowość i zarazem hrabstwo miejskie w południowej Walii zajmujące powierzchnię 111 km2. Od wschodu graniczy z hrabstwem miejskim Caerphilly, od zachodu z hrabstwem miejskim Rhondda Cynon Taff, a od północy z hrabstwem Powys.
Leży na obszarze historycznego hrabstwa Glamorgan. W roku 1974, na mocy ustawy z roku 1972 zostało włączone do nowo utworzonego hrabstwa Mid Glamorgan, a od roku 1996 jest ośrodkiem osobnej jednostki administracyjnej – hrabstwa miejskiego.
W roku 1759 założono tu hutę żelaza Dowlais Ironworks. Wkrótce potem założono następne huty i rozwinięto sieć kopalń węgla i rudy żelaza, a Merthyr urosło z 700-osobowej wioski do miasta przemysłowego liczącego ponad 80 tys. mieszkańców. Na początku XIX wieku, w 1802 roku Merthyr gościło admirała Nelsona, który przyjechał zobaczyć jak wytwarzane są armaty, a 21 lutego 1804 roku, w mieście tym powstała pierwsza na świecie szynowa lokomotywa parowa.Po I wojnie światowej rola przemysłu górniczego i hutniczego zaczęła się zmniejszać i do lat 30. praktycznie wszystkie huty w Merthyr pozamykano. Przemysł lekki i precyzyjny pojawił się na tych terenach w czasie II wojny światowej i bezpośrednio po niej, ale obecnie nie odgrywa poważnej roli.

Rhondda Cynon Taff
Ostatnia reforma administracyjna Walii wyodrębniła na jej terenie dziesięć hrabstw miejskich i trzy miasta mające prawa hrabstwa. Jednym z hrabstw miejskich jest Rhondda Cynon Taff. W języku walijskim, który, obok języka angielskiego jest językiem urzędowym w Walii, nazwa ta brzmi tak samo.
Miasto to położone jest w południowej części Walii. Od wschodu graniczy z hrabstwami miejskimi Merthyr Tydfil i Caerphilly, od południowej strony z miastem Cardiff i hrabstwem miejskim Vale of Glamorgan. Od strony zachodniej graniczy z hrabstwem miejskim Bridgend i Neath Port Talbot, natomiast od północy z hrabstwem Powys.
Stolica hrabstwa miejskiego Rhondda Cynon Taff jest miasto Tonypandy. Powierzchnia hrabstwa wynosi 424 km². Miasto Rhondda zostało założone w XIX wieku, przy szybko rozwijającym się zagłębiu węglowym. Jednak po załamaniu się rynku węglowego w 1918 roku, miejscowe kopalnie dotknął kryzys. Skutek tego był taki, że w połowie lat 30. XX wieku, stopa bezrobocia sięgała 47%. Taki stan rzeczy zmusił mieszkańców miasta Rhondda do masowych emigracji. Miasto praktycznie zostało wyludnione.
Podobnie jak w innych, nastawionych na turystykę miastach w Walii, także w Rhondda Cynon Taff znajduje się wiele hoteli i miejsc noclegowych o różnym, także najwyższym standardzie. Jeżeli zatrzymamy się w mieście Rhondda, możemy liczyć, że w pobliżu kilku niezwykle interesujących i znanych na całym świecie miast, zabytków i obiektów leżących na terenie Zjednoczonego Królestwa wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Należą do nich na pewno Oksford, ze słynnym na cały świat uniwersytetem, miasto Glocester, założone jeszcze w czasach świetności Rzymu, Blenheim Castle, zamek z XVIII wieku, położony w pobliżu Oxfordu, otoczony romantycznym parkiem. Zamek ten jest zarejestrowany na liście UNESCO od 1987 roku.


Jednak obok tych bardziej znanych, większych miast, istnieją także takie, których sama nazwa zachęca do ich odwiedzenia. Należy do nich niewątpliwie Llanfair, miasteczko leżące na wyspie Angesey, którego pełna nazwa w języku walijskim brzmi: Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch.


Najdłuższa nazwa miasta w Walii

Jest to najdłuższa nazwa miasta i trzecia co do długości nazwa miejscowości na świecie. Składa się z 58 liter. Nazwę tą wymyślił szewc z pobliskiego Menai Bridge, a w języku polskim oznacza ona „Kościół Świętej Marii w dolinie białej leszczyny w pobliżu gwałtownego wiru rzecznego i kościoła Świętego Tysilio blisko czerwonej jaskini”. Już dla samej nazwy warto jest odwiedzić tę miejscowość.
Kolejnym ciekawym miejscem w tej części Wielkiej Brytanii jest niewielkie miasteczko o dźwięcznej nazwie Hay-on-Wye. Miasteczko położone jest we wschodniej Walii, w hrabstwie Powys i zamieszkuje je około 1500 osób.
 

Jedna z wielu księgarni w Hay-on-Wye
 
Hay-on-Wye znane jest z licznych antykwariatów oraz księgarni, z których największama w ofercie ponad milion tytułów. Miasteczko słynie również z odbywającego się tu co roku festiwalu literackiego, dzięki czemu zyskało miano "miasta książek" (The Town of Books).
 

LUDNOŚĆ I RELIGIA

Walijczycy to naród pochodzenia celtyckiego. Według ostatniego spisu ludności przeprowadzonego w 2011 roku Walię zamieszkuje ok. 3 064 000 osób, najwięcej jak dotychczas w historii. Głównym skupiskiem ludności jest obszar południowej Walii, z największymi miastami takimi jak Cardiff, Swansea i Newport. Jest to również największy rejon przemysłowy kraju. Drugie duże skupisko ludności znajduje się w północno-wschodniej Walii w okolicach miasta Wrexham. 96,0% walijskiej populacji to biali Brytyjczycy, 1,9% inni biali, a 2,1% pozostali (głównie azjatyckiego pochodzenia).

Religia w Walii odgrywa bardzo dużą rolę. Przejawia się to m.in. w liczbie kościołów i kapliczek, udziale wierzących i praktykujących w społeczeństwie oraz przedrostkach "Llan" (święty) w nazwach geograficznych. Miejsca związane z kultem religijnym są w Walii miejscem spotkań. Walijczycy nie są jednorodną grupą religijną. Znaczna większość (71,9%) wyznaje chrześcijaństwo – przeważnie anglikanizm i kongregacjonalizm (forma kościoła protestanckiego). Kościół anglikański jest rozpowszechniony zwłaszcza w miastach, na terenach uprzemysłowionych, głównie ze względu na osadnictwo angielskie. Kongregacjonalizm jest związany głównie z wiejską ludnością walijskojęzyczną. Przyczyną popularności tego kościoła jest sprzeciw wobec Anglii i kościoła anglikańskiego, który zdaniem kongregacjonalistów został narzucony bezprawnie.



JĘZYK

Mieszkańcy Walii mają swój własny język. Położenie geograficzne tej historycznej krainy sprawia, że na jej terenie funkcjonują dwa języki urzędowe, jednym z nich jest język angielski, natomiast drugim jest język walijski.
Język walijski jest językiem z grupy brytańskiej języków celtyckich. Posługuje się nim ponad 600 tys. Walijczyków. Można wyodrębnić w nim cztery podstawowe dialekty: wenedocjański, powyski, domecki i gwemcki.
Najstarsze zachowane zabytki literackie w tym języku pochodzą z VI w. Język, w którym zostały one zapisany, nazywa się wczesnowalijskim. Więcej tekstów pisanych, przeważnie poezji walijskiej i szkockiej, zachowało się z okresu między IX a XI stuleciem. Okres ten nazywa się okresem starowalijskim.
Po nim nastąpił kolejny etap w rozwoju języka walijskiego, zwany okresem średniowalijskim. Językiem tym posługiwano się pomiędzy XII a XIV stuleciem i może on być już w pewnym stopniu zrozumiały dla współczesnego Walijczyka.
Od XV w. możemy już mówić o języku współczesnym. Możemy go podzielić na dwa okresy. Pierwszy, wczesny współczesny walijski, trwał od początku XV w. Do końca wieku XVI. Natomiast późny współczesny walijski rozpoczyna się od publikacji przekładu Biblii Williama Morgana w 1588 r. Spowodował on ustabilizowanie się języka. W XIX w. znaczenie tego języka stale wzrastało. Działo się tak za sprawą publikacji pierwszych walijskich słowników. Dzięki pracom leksykografów, język został bardzo dobrze udokumentowany. Nawet współczesne słowniki, jak np. Słownik Uniwersytetu Walijskiego, kierują się właśnie pierwszymi słownikami.
Niestety od około 1800 r., w czasach Rewolucji Przemysłowej, liczba osób posługujących się tym językiem zmalała. Przybysze z Anglii rzadko uczyli się walijskiego, Walijczycy w kontaktach z nimi preferowali angielski. Jeżyk angielski zaczął dominować, głównie na terenach miejskich. Liczba użytkowników języka walijskiego spadła tak drastycznie, że na początku XX w. obawiano się, że język ten całkowicie zaniknie. Jednak od początku XXI stulecia, obserwuje się wzrost liczby osób posługujących się językiem walijskim, przy czym większość z nich to osoby młode. Działa radio i telewizja walijska, a dzieci do 16 roku życia, mają obowiązek uczenia się tego języka w szkole.
Język walijski został wykorzystany przez Tolkiena w trylogii "Władca Pierścienia".



KLIMAT

W Walii panuje klimat umiarkowanie ciepły, wybitnie morski, który charakteryzuje się chłodnymi latami i łagodnymi zimami. Średnia temperatura w styczniu, w północnej części krainy wynosi 4°C, natomiast w południowej części jest jeszcze wyższa i wynosi 6°C. W lipcu natomiast, temperatura ta wynosi odpowiednio 13°C i 16°C. Średnia roczna suma opadów to około 1000 mm, a na zachodnich zboczach gór opady dochodzą nawet do 1800 mm i więcej.

SPORT

Walijczycy, podobnie jak inne narody Zjednoczonego Królestwa, uwielbiają sport i wszystko co z nim związane. Najbardziej popularne są rugby i piłka nożna. Wśród innych sportów, chętnie uprawianych przez mieszkańców Walii, znajdują się: koszykówka, siatkówka, krykiet, hokej, darty, czy też snooker, będący odmianą bilarda.

Football

Reprezentacja Walii w piłce nożnej, czyli The Dragons (Smoki), została założona w roku 1876. Od 1910 roku jest członkiem FIFA, a od 1954 - UEFA. Tylko raz grała w finałach mistrzostw świata. Na Mundialu 1958 w rozgrywkach grupowych drużyna prowadzona przez Jimmy'ego Murphy'ego zanotowała trzy remisy.
W ostatnim czasie najbliżej awansu była w 2003 roku, ale w barażach do Euro 2004 podopieczni Marka Hughesa okazali się słabsi od Rosji. Hughes podał się do dymisji w czasie eliminacji do Mundialu 2006. Na jego następcę wybrany został były reprezentant kraju, najbardziej utytułowany szkoleniowiec walijski John Toshack.


John Toshack

W 2012r. stanowisko trenera reprezentacji objął Chris Coleman, który prowadził drużynę aż do roku 2018, w którym to Smoki wzięły udział w eliminacjach do Mundialu w Rosji, niestety bez sukcesu. Ostatecznie Coleman po tym i innych niepowodzeniach zrezygnował z funkcji trenera.

 
Chris Coleman - były trener reprezentacji

Ostatecznie rolę selekcjonera reprezentacji Walii przejął były zawodnik reprezentacji Ryan Giggs, którego postać zostanie szerzej opisana w dalszej części (dział: Sławni kiedyś i dziś).


Ryan Giggs - obecny trener reprezentacji

Mimo, że Walia nie może poszczycić się zbyt wieloma sukcesami w tej dycyplinie sportu, posiadała wielu znakomitych sportowców, którzy odnieśli większe lub mniejsze sukcesy, grając w innych drużynach europejskich.
Stroje reprezentacji Walii w piłce nożnej utrzymane są w barwach biało-czerwonych.

 
Stroje reprezentacji w piłce nożnej

Wśród klubów piłkarskich Walii warto wspomnieć o takich drużynach jak Cardiff City A.F.C. oraz Swansea City A.F.C..


Stroje klubowe Cardiff City i Swansea City

Piłkarze pierwszego z nich noszą przydomek The Bluebirds (Drozdy), a ich stroje utrzymane są w kolorze niebiesko-białym. Piłkarze Cardiff City rozgrywają swoje mecze na największym i najbardziej znanym stadionie w Walii - Cardiff City Stadium.
Drugi z klubów nosi przydomek The Swans (Łabędzie), których pseudonim pochodzi od nazwy miasta. Mecze rozgrywane są w strojach o barwie pomarańczowej, a siedzibą klubu jest Liberty Stadium.

Rugby
Mimo że rugby jest sportem pochodzącym z Anglii, to jest bardzo popularne w Walii. W 1881 reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn rozegrała pierwszy mecz. Rugby stało się sportem narodowym już na początku XX wieku i uznane za sport typowo celtycki, gdyż wymaga siły fizycznej, determinacji oraz silnego ducha. Szczególnie ważne dla Walijczyków są mecze przeciwko reprezentacji Anglii. Zawodnicy, którzy w tych meczach zdobywają ważne punkty dla czerwonych smoków, zyskują status bohaterów narodowych.



Stroje reprezentacji w rugby

Reprezentacja Walii w rugby nosi przydomek The Red Dragons (Czerwone Smoki). Występuje w Pucharze Sześciu Narodów. Gra w czerwonych koszulkach (z haftowanymi Piórami Księcia Walii), białych spodenkach i czerwonych skarpetach. Drugim strojem są czarne koszulki, spodenki i skarpety. Barwy rezerwowego stroju przez lata były zmienne. Obecnie stroje reprezentacji Walii w rugby union są produkowane przez firmę Under Armour. Sponsorem głównym (umieszczającym swoją reklamę na przedniej części koszulki) jest firma ubezpieczeniowa Admiral z Cardiff. Stroje używane podczas Pucharu Świata są pozbawione reklam - posiadają jedynie, oprócz loga drużyny i loga turnieju, logo producenta koszulki.
Funkcję selekcjonera od 2007 roku sprawuje Warren Gatland.


Obecny trener reprezentacji Walii w rugby - Warren Gatland


Dart

Dart, rzutki lub lotki to gra, w której celem jest trafianie niewielkimi lotkami w tarczę zawieszoną na ścianie. Przez lata korzystano z różnych tarcz i różnych zasad. Dziś określenie "dart" kojarzone jest głównie ze standaryzowaną grą, posiadającą specyficzną tarczę i ustalone zasady. Dart jest zarówno profesjonalnym sportem, jak również tradycyjną lokalową rozrywką, bardzo popularną w Wielkiej Brytanii, szczególnie Walii i Anglii, oraz innych krajach takich jak Stany Zjednoczone, czy Holandia.
Istnieje wiele historii związanych z powstaniem tej gry. Jedna z nich mówi o wykorzystywaniu dna beczki na wino jako tarczy, inna mówi o żołnierzach, którzy podczas przerw w bitwach dla zabicia czasu rzucali krótkimi strzałami w przecięte w poprzek drzewo.
Tablice do darta są zazwyczaj produkowane z włókna sizalowego. Poszczególne pola są zaznaczone metalowym drutem. Do tego typu tablic używa się lotek o twardych, metalowych grotach. Na rynku występują jednak również inne typy tablic, wykonanych z tworzywa sztucznego, pokryte na całej powierzchni maleńkimi dziurkami. Wówczas do gry wykorzystuje się lotki o miękkich, plastikowych grotach.


Tablica do darta i lotka

Numery oznaczające wartość konkretnego pola i są one nadrukowywane bezpośrednio na tablicy. Standardowa tablica do darta jest podzielona na 20 trójkątnych pól, promieniowo wychodzących ze środka tablicy. Pola te są numerowane od 1 do 20. Numeracja ta stanowi podstawę przyznawania punktów za trafienie. Druty biegnące promieniowo od zewnętrznej części tablicy, do jej środka razem z drutami tworzącymi koncentryczny zestaw okręgów, dzielą każde pole na wartości pojedyncze, podwójne oraz potrójne.
W oficjalnej grze obowiązują następujące zasady punktacji:
 - trafienie dużego pola, zazwyczaj w kolorze żółtym lub czarnym, jest punktowane zgodnie z numeracją pola
 -
trafienie w wąską zewnętrzną część pola, zazwyczaj w kolorze zielonym lub czerwonym, jest punktowane zgodnie z numeracją pola pomnożoną przez 2
 - trafienie w wąską, wewnętrzną część pola, znajdującą się w połowie odległości między zewnętrznym drutem i środkowym kołem jest punktowana zgodnie z numeracją pola pomnożoną przez 3
 - ś
rodek tablicy jest podzielony na:
      - zewnętrzny pierścień (nazywany "outer" lub "outer bull") którego trafienie
        daje 25 punktów

      - środkowe, ściśle centralne koło (nazywane "bull", "inner bull" lub "double
        bull"), którego trafienie daje 50 punktów
 -
trafienie poza zewnętrzny drut daje 0 punktów
 -  jeżeli po wykonaniu rzutu, rzutka nie jest trwale wbita w tablicę, np. trafi bezpośrednio w drut i odbije się od niej, rzut taki daje 0 punktów.
Termin "bulls eye" (oko byka) może odnosić się zarówno do całej środkowej części tablicy lub tylko środkowego koła wartego 50 punktów.
Największa liczba punktów, jaką można zdobyć za pomocą trzech rzutów wynosi 180. Można ją uzyskać tylko wtedy, gdy każda rzutka trafi w potrójną część pola nr 20.

Snooker

Ta gra to odmiana bilarda, rozgrywana na stole do bilardu angielskiego (wymiary ok. 3,6 m x 1,8 m), z sześcioma kieszeniami (cztery w rogach oraz dwie znajdujące się w połowie dłuższych band stołu). W grze uczestniczą dwie strony (dwóch zawodników, dwie drużyny).
Po raz pierwszy partię snookera rozegrano w kantynie oficerskiej w Jubbulpore w Indiach. Na Wyspy Brytyjskie gra została przewieziona przez angielskiego oficera Johna Robertsa. Początkowo grano jedynie bilami czerwonymi, później wprowadzono kolorowe. Pierwsze bile robiono z kości słoniowej, ale z czasem zaprzestano tej praktyki, ze względu na zakaz handlu kością słoniową.
Do gry wykorzystuje się kolorowe bile i kije. Kije do snookera są wykonywane z jesionu rosnącego w Północnej Ameryce. Kij snookerowy dostosowany jest do wzrostu zawodnika. Średnia długość kija to 147 cm długości.
Na stole znajdują się 22 bile: biała, żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa, czarna oraz 15 bil czerwonych. Bila biała nazywana jest bilą rozgrywającą (ang. cue ball). Bile żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i czarna nazywane są bilami kolorowymi.


Ustawienie bil w snookerze

W pierwszym ruchu gracz ustawia w dowolny sposób białą bilę (przy założeniu, że biała bila nie może dotykać innej bili) w tzw. "polu D". Zawodnik ma za zadanie uderzyć kijem białą bilę i spowodować, aby ta trafiła w jedną z bil czerwonych. Jeśli po jego ruchu żadna z czerwonych bil nie znajdzie się w kieszeni, to kolejka przechodzi na drugiego gracza. Jeśli gracz wbije do kieszeni czerwoną bilę, otrzymuje jeden punkt i obowiązek wbijania jednej z bil kolorowych (nie może wybrać bili czerwonej). Jeśli mu się nie powiedzie, kolejka przechodzi na przeciwnika, który wbija najpierw bilę czerwoną za 1 punkt, a następnie wybraną bilę kolorową. Jeśli mu się uda, to otrzymuje odpowiednią liczbę punktów (2 – za żółtą, 3 – za zieloną, 4 – za brązową, 5 – za niebieską,  6 – za różową i 7 – za czarną). Po wbiciu bili kolorowej, bila ta wraca na stół na swoje oznaczone miejsce i gracz przystępuje do wbijania następnej bili czerwonej. Bile czerwone nie wracają na stół. Jeżeli gracz wbije ostatnią czerwoną bilę i przypadającą na nią kolorową, rozpoczyna wbijanie po kolei wszystkich bil kolorowych, które teraz po wbiciu do kieszeni już nie wracają na stół. Kolejność wbijania bil kolorowych jest taka sama jak ich wartość punktowa, a więc: żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i ostatnia czarna. Gracz, który uzyska więcej punktów, gdy na stole nie zostaną już żadne bile, wygrywa.

   

CIEKAWOSTKI

Istnieje wiele historii i ciekawostek, które są ścieśle związane z Walią.

Legendy arturiańskie
To zbiór opowieści związanych z legendarnym królem Arturem i rycerzami Okrągłego Stołu. Odnaleźć w nich można ślady wydarzeń historycznych i wpływy wielu kultur, szczególnie mitologii celtyckiej, wierzeń chrześcijańskich, oraz średniowiecznej kultury dworskiej. Nie istnieje jedna "legenda arturiańska", lecz wiele konkurencyjnych wersji, z których najwcześniej nam znane pochodzą z VII wieku.
Król Artur to legendarny celtycki władca Brytów z przełomu V i VI wieku. Bohater licznych legend, dzieł literackich i filmów.
W tekstach pisanych Artur pojawia się po raz pierwszy w Historii Brittonum kronikarza Nenniusa z IX w. Tak historyczność samej postaci jak i szczegóły biografii są przedmiotem sporu historyków.
Według legend arturiańskich Artur to syn Igerny i jej drugiego męża Uthera Pendragona oraz przyrodni brat Anny-Morgause, Elaine z Garlot i Morgan le Fay. Urodzony w Glamorgan, według najnowszych odkryć, dnia nowego roku, z czego można wnioskować, że był to 7 stycznia 482 roku. Został królem po wyjęciu wbitego w kamień i kowadło Miecza z Kamienia. Podczas pewnej bitwy ów miecz uległ złamaniu, więc Artur otrzymał od Pani Jeziora Nimue miecz Caliburn (Excalibur). Za radą czarownika Merlina Artur założył rycerskie Bractwo Okrągłego Stołu, mające walczyć ze złem, któremu przewodził Morgan Mmynvawr. Artur ożenił się z Ginewrą. Został koronowany w wieku lat 15. Zbudował najpotężniejszy zamek Camelot, nie jak dotąd sądzono w Kornwalii, lecz na Półwyspie Lleyn, skąd w mgliste wieczory widział Avalon, obecnie wyspę Bardsey.Kolejna legenda głosi, że w momencie śmierci Artura jego korona zapaliła się 'świętym, nieprzeniknionym żarem', co później chrześcijanie mogli uznać za znak jego świętości.

 



Obraz przedstawiający Króla Artura

Legenda o Królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu jest jednym z najpowszechniejszych mitów kultury europejskiej. Król Artur miał być bardzo sprawiedliwym władcą, który wprowadził prawo w Brytanii. Jego rycerze mieli poszukiwać świętego Graala. Graal mógł zostać znaleziony tylko przez najbardziej prawego spośród ludzi. Po pojawieniu się kielicha na zamku Camelot zorganizowano wyprawę poszukiwawczą, zakończoną sukcesem za sprawą Galahada. Później, po przybyciu Morgan Mmynvawr, będącego, wg najbardziej znanej wersji legendy, nieślubnym synem Artura i jego przyrodniej siostry Anny-Morgause (znanej także w innych wersjach jako Morgan le Fay), jak również na skutek romansu Gwenhwyfary (Ginewry) z rycerzem Llwach Wyddel (Sir Lancelot) nadszedł koniec Okrągłego Stołu.

Taffy
Takim mianem określa się Walijczyka lub Walijkę. Określenie to wywodzi się prawdopodobnie ze starej anty-walijskiej rymowanki dla dzieci, w której to pewien Walijczyk nazywany Taffy został opisany jako złodziej. Inna historia mówi, że nazwa ta pochodzi od nazwy rzeki Taff. W dzisiejszych czasach określenie Taffy uznaje się za ubliżające i jest wycofywane z użytku.

Super Ted and Fireman Sam
Super Ted i Strażak Sam to dwie animowane postaci, które powstały w Walii, a dokładniej w Cardiff.


Superbohater Ted
 
Pierwsza z postaci to dzielny niedźwiadek o imieniu Ted, który posiada nadprzyrodzone moce, by pomagać potrzebującym. Super Ted został stworzony przez Mike'a Young'a w roku 1978. Twórca postaci stworzył Teda z myślą o swoim synu, który bał się ciemności. Owy niedźwiadek, zanim stał się superbohaterem, również zmagał sie z tym problemem.

Strażak Sam
 
Druga z postaci to nieustraszony strażak o imieniu Samuel (w skrócie Sam), który nie tylko gasi pożary, ale także rozwiązuje różne problemy. Tytułowy bohater serii, dzielny i odważny strażak imieniem Sam, wraz ze swoimi siostrzeńcami i przyjaciółmi mieszka w fikcyjnym mieście Pontypandy w Walii (połączenie nazw dwóch walijskich miast - Pontypridd i Tonypandy). Panuje tam cisza i spokój, ale czasem zdarzają się zarówno kłopoty jak i niezwykłe przygody. Autorami serialu są dwaj byli zawodowi strażacy z Kent.

Literatura walijska
Zabytki literatury walijskiej to różnego rodzaju teksty zawarte w księgach (manuskryptach). Historia, o której opowiada tekst, jest zwykle jeszcze starsza, ponieważ w czasach, kiedy Celtowie nie spisywali opowieści, przekazywano je sobie ustnie przez wiele pokoleń i czasem dopiero po kilku wiekach ktoś zdecydował się na ich spisanie. W jednej księdze może znajdować się kilka tekstów pochodzących od różnych autorów, w innej niektóre mogą się powtarzać, jednak w zupełnie odmiennej kolejności, coś może być dodane, czegoś brakować. Każda księga jest unikatem, niewiele z nich przetrwało do dziś, ale dzięki nim możemy poznawać pradawną kulturę Walijczyków. Literatura walijska porusza tematy religii i historii, zawierając również mitologię celtycką.
Najstarsze walijskie teksty:

-Gododdin to prawdopodobnie najstarszy tekst walijski datowany na VI w.n.e. Opowiada on o wojnie w krainie Gododdin (południowo-wschodnie niziny Szkocji). Większość manuksrypów tego tekstu datuje się na XIII-XVw.
-Mabinogion to zbiór prozatorskich opowiadań, przetłumaczonych i wydanych przez Lady Charlotte Guest w 1877r.. Zawiera on historie spisane w "Białej Księdze Rhydderch" ok.1350r, oraz "Czerwonej Księdze Hergest" z roku ok.1382-1425r. Ze źródeł tych pochodzi jedenaście opowieści, historia pt.: "Taliesin" została dodana przez Lady Charlotte dodatkowo.
-Triady Walijskie czyli Triady z Wyspy Brytanii.  Ich najstarszy zbiór to manuskrypt "Peniarth 16", znajdujący się obecnie w Narodowej Bibliotece Walii, pochodzący z XIII wieku i zawierający 46 z 86 triad wydanych przez Rachel Bromwich. Inne ważny manuskrypty to "Peniarth 45" (napisany ok.1275r) oraz wspomniane już "Biala Księga z Rhydderch" i "Czerwona Księga z Hergest". Dzis zbiór dostepny jest w wersji "Trioedd Ynys Prydein: The Welsh Triads" -Rachel Bromwich, wydawca i tłumacz. Cardiff: University of Wales Press, 1978.
-Triady Brytanii Iola Morganwga to "źródło" o tyle poetyckie, co niepewne. XVIII-wieczny antykwariusz fascynował sie kulturą celtycką i ówczenymi nurtami ezoterycznymi, spisywał więc własne wersje "dokumentów", które w dużej mierze były tworami jego własnej fantazji.
-Księga Taliesina zawiera manuskrypt "Peniarth MS 2” datowany jest na pierwszą połowę XIV w., chociaż wiele wierszy wydaje się być o wiele wcześniejszymi. Zawiera poezję w języku walijskim przypisywaną legendarnemu bardowi, Taliesinowi, żyjącemu prawdopodobnie pod koniec VI w.n.e.

Najstarsza księga to prawdopodobnie
Księga Aneurina, pochodząca z roku ok. 1255-1265. Natomiast, najbardziej znana i rozpowrzechniona jest Księga Taliesina, spisana prawdopodobnie przez jednego autora pochodzącego z Glamorgan w pierwszej połowie XIV wieku. Księga zawiera historie o smokach, demonach, herosach, które żyły w Walii. Niektóre historie są nieprawdziwe, inne oparte są na prawdziwych wydarzeniach. Księga zawiera również najstarsze wiersze spisane w języku walijskim, z których wiele mówi o Taliesinie. Taliesin w mitologii walijskiej był pierwszym człowiekiem posiadającym zdolności prorocze. Obecnie księga znajduje się w Bibliotece Narodowej Walii.

Alfabet walijski
Oparty jest na alfabecie łacińskim i składa się z 28 liter, w tym z 7 znaków podwójnych:
A B C Ch D Dd E F Ff G Ng H I L Ll M N O P Ph R Rh S T Th U W Y

W alfabecie walijskim nie występują litery K, Q, X, V i Z.

Owce

Walia to jedyny kraj na świecie, gdzie liczba owiec (ang. sheep) jest prawie cztery razy większa niż liczba ludzi. Odnotowano, że mieszkańców Walii jest nieco powyżej 3 milionów, natomiast owiec jest ponad 11 milionów. Owce to najczeście hodowane zwierzę w tym rejonie świata, dlatego też wiele tradycyjnych potraw walijskich zawiera w sobie mięso jagnięce lub baranie.

 
KUCHNIA WALIJSKA

Walia słynie z wyśmienitych potraw a tradycyjna walijska kuchnia czerpie swoje źródła z jadłospisu rybaków, rolników, górników, ze względu na rozwinięcie właśnie tych gałęzi gospodarki i przemysłu. Z tego powodu jej podstawę stanowią naturalne, pożywne produkty takie, jak warzywa, ryby, owoce morza,  mięso, czy też sery. Kuchnia walijska jest najbardziej znana z doskonałej baraniny, jagnięciny oraz wołowiny, ponieważ są tu doskonałe warunki do hodowania tych zwierząt.
Por i kapusta to najbardziej charakterystyczne warzywa tego regionu. Związane to jest ze średniowiecznym prawem, które zezwalało na uprawę tylko tych dwóch warzyw na terenie Walii.  
Najczęściej jedzone ryby to: m.in. brązowy pstrąg i łosoś. Bardzo popularne są też owoce morza: m.in. białe kraby, homary i małże.  
Smakosze sera mogą wybierać spośród wielu rodzajów, np. Caerphilly cheese, Y Fenni cheese, Hen-Sir cheese, Llanboidy cheese, Tintern, Pantysgawn, Red Dragon, Red Devil, the Black Bomber.
Waliczycy wykorzystują w swojej kuchni inne cenne skarby ich regionu – wodorosty, nazywane laver, które można nazbierać na skalistych wybrzeżach Walii, lub też zamówić przez Internet. Świeże należy gotować przez trzy kwadranse, takie ze sklepu wystarczy podgrzać na maśle z dodatkiem soku pomarańczowego, solą oraz pieprzem. Na talerzu wodorosty nie wyglądają zachęcająco, ale nie najlepsze wrażenia wizualne wynagradza ich smak.

Wśród tradycyjnych walijskich potraw należy wyróżnić:

Laverbread, czyli tradycyjne i pyszne, choć wygląda niezbyt zachęcająco, danie z wodorostów i płatków owsianych, w postaci placuszków.


Laverbread

Danie to przyrządzane jest na ciepło z owocami morza, rybą lub mięsem np.: bekonem lub kiełbasą. Do potrawy podaje się również grzankę, pieczonego pomidora lub jajko. Dzisiaj, kiedy Walijczycy zmodyfikowali nieco potrawy z wykorzystaniem laverbread, podaje się go również z gniecionymi ziemniakami.

Cawl to tradycyjne jednogarnkowe danie walijskie spożywane m.in. w Dniu Świętego Dawida. Jest to rodzaj zupy z jagnięciny i warzyw, w tym pora, kapusty, marchewki oraz ziemniaków. Potrawa ta najczęściej jest gotowana na wywarze mięsnym.


Cawl
 
Dzisiaj w różnych regionach Walii można spotkać się z nieco innymi sposobami przygotowywania tego dania. W południowo-zachodniej części kraju zamiast jagnięciny stosuje się bekon lub wołowinę. Spożywanie cawl zwykle zaczyna się od jedzenia wywaru z chlebem, a następnie podaje się odsączone warzywa i mięso.

Tatws pum munud to kolejne tradycyjne danie. W języku angielskim nazywane Five-Minute Potatoes (Pięciominutowe ziemniaki). Tatws pum munud to rodzaj gulaszu, przyrządzany na bazie bulionu z dodatkiem wędzonego bekonu, ziemniaków, które są głównym składnikiem tej potrawy, oraz warzyw takich, jak marchewka, cebula, por i groszek.


Tatws pum munud
 
Gulasz podaje się wraz z podpiekanym chrupiącym chlebkiem z masłem. W niektórych regionach Walii do gulaszu dodaje się również mięso - jagnięcinę lub wołowinę.

Crempog, nazywane również ffroes, to tradycyjne walijskie naleśniki, przyrządzane z mąki, jajek, mleka i słonego masła. Naleśniki są pulchne i grubsze, wyglądem przypominają angielskie pancakesy.


Tradycyjny Crempog

Tradycyjnie podaje się je ułożone w stos (jeden na drugim) z dodatkiem masła.  Crempog można serwować na wiele sposobów - na słodko, słono, lub w wersji pikantnej. Wszystko zależy od dodatków.


Crempog na słodko

Dorośli często jedzą je w towarzystwie ryb lub mięs. Młodzi miłośnicy naleśników wolą je z malinami, bananami, sosem czekoladowym lub toffi. Naleśniki te najczęściej podawane są na urodzinach.

Picau ar y maen
, czyli Welsh cake, znany również jako bakestones, to tradycyjna walijska przekąska w postaci ciastek. Nazwa bakestones pochodzi od sposobu przyrządzania tych ciastek, na blasze pieca, które niegdyś znajdowały się w każdym domu.


Picau ar y maen

Ciastka przygotowuje się z mąki, cukru, jajek, miękkiego masła, odrobiny mleka, rodzynek i cynamonu. W wielu domach w Walii dodaje się również porzeczki i gałkę muszkatołową. Mają okrągły kształt i są dość grube. Po usmażeniu na gorącym oleju, można je posypać cukrem pudrem, posmarować dżemem, polać miodem albo posmarować słonym masłem.

Jedną z najbardziej znanych kulinarnych propozycji walijskich jest Welsh Rarebit. Można w tej nazwie rozpoznać słowo „rabbit” (królik) – a określenie „rarebit” jest podobno pozostałością z czasów dawnych głodów, kiedy królik bywał ogromną rzadkością. Być może dlatego w tym daniu królika nie uświadczymy. Zwyczajnie to danie określa się jako tost z serem.


Welsh rarebit

Welsh rarebit przygotowuje się z chleba tostowego lub zwykłego i sera. Chleb należy opiec delikatnie z obu stron i przełożyć do naczynia żaroodpornego, ponieważ najczęściej się to danie zapieka, rzadziej smaży na patelni. Na wierzch należy wyłożyć masło, trochę musztardy, pieprz i ser, koniecznie cheddar. Wszystko zapiekamy w piekarniku i podajemy na gorąco z jajkiem sadzonym i/lub pomidorem. W niektórych regionach Walii do tostów dodaje się piwo 'ale' i paprykę.

Na deser Walijczycy najczęściej spożywają Bara Brith, czyli tradycyjne drożdżowe ciasto z bakaliami, przypominające nasz rodzimy keks. Zawiera w sobie różne rodzaje suszonych i kandyzowanym owoców i podawany jest podczas popołudniowej herbaty.


Bara Brith

Wśród potraw, które można spotkać w kuchni walijskiej znaczące miejsce zajmuje również zupa porowa. Hitem są wszelkie również wszelkie dania na bazie wspaniałych tutejszych serów.


USTRÓJ POLITYCZNY

W średniowieczu Walia była niezależnym królestwem, obecnie jest integralną częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. W drugiej połowie XIII w. Walia weszła w unię personalną z Anglią. W latach 1535 – 1707 stanowiła dominium korony angielskiej, natomiast po 1707 r. została włączona bezpośrednio do Anglii jako księstwo. W roku 1964 przy rządzie brytyjskim zostało utworzone specjalne ministerstwo do spraw Walii.

W 1998 roku, w wyniku przeprowadzonego 18 września 1997 referendum, w którym Walijczycy opowiedzieli się za powstaniem własnego lokalnego parlamentu, powołano Walijskie Zgromadzenie Narodowe. Z początku parlament posiadał mocno ograniczone kompetencje nadane ma mocy aktu z 1998 roku przekazującego część uprawnień pozostających w kompetencjach Ministerstwa do spraw Walii i Sekretarza Stanu dla Walii. W 2006 roku na mocy nowego aktu zostały nadane dodatkowe kompetencje dla Walijskiego Zgromadzenia Narodowego.
Siedzibą parlamentu walijskiego jest Senedd (ang. Senate). Jest to miejsce obrad parlamentu i posiedzeń komisji.


Siedziba Walijskiego Zgromadzenia Narodowego w Cardiff

Pierwsze wybory parlamentarne odbyły się 6 maja 1999 roku przy frekwencji wyborczej wynoszącej 46,3%, które wygrała Walijska Partia Pracy.
Walijskie Zgromadzenie Narodowe ma swoją siedzibę w stolicy Walii, Cardiff i pełni rolę lokalnej władzy ustawodawczej, mając jednak dość ograniczone pole działania.


Dafydd Elis-Thomas - przewodniczący WZN

Zgromadzenie tworzy 60 członków wybieranych w powszechnych wyborach parlamentarnych na 4 letnią kadencję. Przewodniczącym zgromadzenia jest Dafydd Elis-Thomas, który pełni tą rolę nieustannie od roku 1997.


SŁAWNI KIEDYŚ I DZIŚ

Walia, to nie tylko miejsce pięknych widoków i starych zamków, ale również ojczyzna wybitnych osobowości, którzy osiągnęli znaczące sukcesy, rozpowszechniając tym samym wyjątkowość Walii, a przede wszystkim jej kulturę.

Dylan Thomas
Ten słynny walijski poeta i pisarz urodził się 27 października 1914 roku w Swansea w południowej Walii jako syn
Florence Williams i nauczyciela literatury angielskiej, Davida Johna Thomasa. Miał starszą o 8 lat siostrę, Nancy. Ojciec czytywał mu poezję już jako dwuletniemu dziecku. Jako czteroletni chłopiec recytował fragmenty dzieł Shakespeare'a, a w wieku lat ośmiu pisał już własne wiersze.
W 1925 roku zaczął uczęszczać do Grammar School w Swansea, którą ukończył w wieku lat 16. Na tym zakończyła się jego formalna edukacja.
Młodziutki Thomas rozpoczął pracę w gazecie South Wales Daily Post, pisząc recenzje miejscowych wydarzeń kulturalnych i artykuły o lokalnych twórcach. Cięty język i bezkompromisowe opinie sprawiały, że jego artykuły musiano cenzurować i łagodzić. W tym czasie tworzył już sporo wierszy i opowiadań, które lubił odczytywać publicznie. Zaangażował się też w pracę dla miejscowego teatru - jako autor i aktor.
W 1933 roku wiersze Thomasa zostały po raz pierwszy opublikowane w czasopiśmie o ogólnokrajowym zasięgu - Adelphi oraz w londyńskim The Sunday Referee, spotykając się z dobrym przyjęciem.
Pod wrażeniem wierszy Thomasa, napisała do niego Pamela Hansford Johnson. Gdy w 1934 roku doszło do ich spotkania w Londynie, stali się nierozłączni. Thomas zamieszkał na prawie dwa miesiące z rodziną Pameli. Mówiono nawet o małżeństwie, lecz związek rozpadł się po dwóch latach.
Przeprowadzka do Londynu przyniosła prawdziwy rozkwit pisarstwa Thomasa. Jego utwory publikowały wszystkie szanujące się czasopisma. Znalazł w końcu wydawcę dla pierwszego tomiku 18 Poems (18 wierszy), który ukazał się 18 grudnia 1934 roku. Krytycy nie szczędzili pochwał. Kolejny zbiór - 25 Poems (25 wierszy) wyszedł jesienią następnego roku.


Dylan Thomas

Wiosną 1936 roku Thomas poznał Caitlin Macnamara, swą przyszłą żonę, z która ożenił się rok później. W maju 1938 roku Thomasowie osiedli w nadmorskiej miejscowości Laugharne w Walii. Następnego roku urodziła się ich córka, Llewelyn Edouard.
Z tym wydarzeniem zbiegło się wydanie po raz pierwszy utworów Dylana w Stanach Zjednoczonych. Przed wybuchem wojny ukazał się jeszcze zbiór wierszy i opowiadań The Map of Love (Mapa miłości, 1939), zaś tom autobiograficznych opowiadań Portrait of the Artist as a Young Dog (Portret artysty jako młodego psa) wydano w 1940 roku.
Thomasowie, ze względu na nieporozumienia ze współmieszkańcami, wyprowadzili się latem 1940 roku na wieś do południowej Anglii. Wtedy też zaczęły się ich problemy małżeńskie. W 1943 roku urodziła się mu druga córka, Aeronwy Bryn. W 1949 roku urodziło się trzecie dziecko Thomasów - syn, Colm Garan Hart. Relacje między małżonkami nadal były napięte. W tym czasie Thomasowie często się przeprowadzali, czasem mieszkając razem, czasem - ze względu na wzajemne zadrażnienia - osobno.
Również w tym okresie powstały jedne z piękniejszych wierszy Thomasa m.in. Poem in October (Październikowy wiersz) i Fern Hill (Wzgórze paproci).
W obliczu ciągłych problemów finansowych, propozycja, która nadeszła z Ameryki, wydawała się kusząca - 21 lutego 1950 roku Thomas przybył do Nowego Jorku, dając wykłady w kilkudziesięciu placówkach oświatowych. Wieczorami odreagowywał stresy w barach, pijąc, dowcipkując i wdając się w przygodne romanse, co nie przysporzyło mu chwały. Gdy o wybrykach Thomasa dowiedziała się żona, poczuła się upokorzona i utraciła resztki zaufania do niego. Caitlin towarzyszyła mężowi w kolejnej podróży do Ameryki, na początku 1952 roku. W listopadzie ukazał się tom Collected Poems (Wiersze zebrane), określany jako największe dokonanie literackie Thomasa. Książka otrzymała znaczące nagrody literackie.
W grudniu 1952 roku zmarł ojciec Thomasa, z którym ten odnowił bliskie stosunki po powrocie do Langhorne. Był to wielki cios dla poety, a długotrwała choroba ojca i związane z nią emocje zaowocowały powstaniem jednego z najpiękniejszych wierszy - Do Not Go Gentle Into That Good Night (Nie wchodź łagodnie do tej dobrej nocy). W następnym roku zmarła również siostra Thomasa.
Poeta jeszcze kilkakrotnie podróżował do Ameryki.
Wyczerpanie pracą i niezdrowy styl życia - nadużywanie alkoholu i prawdopodobnie środków farmakologicznych, spowodowały ciężki atak w dniu 4 listopada. Następnego dnia Thomas zapadł w śpiączkę. Zmarł o godzinie 12.30 9 listopada 1953 roku. Uroczystość żałobna miała miejsce w Nowym Jorku. Żona sprowadziła ciało do Walii, gdzie 24 listopada, na cmentarzu w Laugharne, zostało pochowane.


Boat house - dom Thomasów

Dom Thomasów w Laugharne, Boat House, mieści obecnie muzeum Dylana Thomasa. Kilka pomników i miejsc poświęconych jego pamięci znajduje się także w Swansea - jego rodzinnym mieście.
Dylan Thomas wywarł ogromny wpływ na kolejne pokolenia poetów. W szczególności na poetę-śpiewaka Roberta Zimmermana, który imienia Thomasa używał jako swego pseudonimu artystycznego, a potem dokonał formalnej zmiany nazwiska na Bob Dylan.

Bonnie Tyler
Właściwie Gaynor Hopkins, to walijska piosenkarka, która urodziła się 8 czerwca 1951 w Skewen nieopodal Swansea. Wychowywała się w wielodzietnej rodzinie robotniczej. Śpiewaniem zainteresowała ją matka. Już będąc nastolatką występowała w miejscowych zespołach i przez prawie dziesięć lat jeździła z występami po okolicach południowej Walii.
W latach 70. po podpisaniu kontraktu z wytwórnią płytową, Bonnie Tyler rozpoczęła swoją profesjonalną karierę. Znakiem rozpoznawczym artystki stał się jej głos o charakterystycznej chropowatej barwie.


Bonnie Tyler

Dopiero w roku 1982 po nagraniu albumu Faster Than The Speed Of Night stała się gwiazdą światowego formatu wprowadzając na czołowe miejsca list przebojów takie przeboje jak ‘Total Eclipse Of The Heart’. W tym okresie została także uznana za wybitną osobowość muzyki pop, zyskując nominację do nagród Grammy.
Od końca lat 80. gwiazda Bonnie Tyler przygasła, choć dzięki współpracy z Dieterem Bohlenem w latach 1991-1994 była nadal bardzo popularna w krajach niemieckojęzycznych. Na początku 2004 roku jej duet z Kareen Antonn i wykonanie francuskiej wersji ‘Total Eclipse Of The Heart’ pod tytułem ‘Si Demain’ przyniosło jej pierwsze miejsca na listach przebojów we Francji, Belgii i Polsce. W 2004 jej przebój ‘Holding out for a Hero’ pojawił się w kasowym przeboju Shrek 2, w reklamie Era GSM, a w 2011 w grze Saints Row: The Third. W 2005 roku wystąpiła podczas festiwalu w Sopocie, a w 2010 w programie muzycznym „Jaka to melodia”. Artystka wydała w sumie 20 albumów.

Tom Jones
Ten walijski piosenkarz, muzyk, prezenter telewizyjny i aktor właściwie nazywa się Thomas John Woodward. Urodził się 7 czerwca 1940 w Pontypridd, niedaleko Cardiff. Od roku 2005 nosi tytuł Sir Thomas – KBE (Knight of the British Empire), co oznacza Rycerze Cesarstwa Brytyjskiego.
Tom Jones od małego śpiewał na spotkaniach rodzinnych i weselach, a w wieku 12 lat zaczął występować w szkolnym chórze. Jako dziecko często chorował, co owocowało u niego tym, że przez długie godziny słuchał muzyki (głównie w BBC Radio) i rysował. W wieku 16 lat poznał swoją przyszłą żonę Melindę Trenchard, z którą ożenił się 2 marca 1957,mając zaledwie 17 lat. Z małżeństwa miał jednego syna Marka. Tuż po ślubie rzucił szkołę i rozpoczął pracę, jako robotnik budowlany. Niedługo potem pracował jeszcze jako akwizytor sprzedający odkurzacze i kierowca ciężarówki.
Jego kariera rozpoczęła się w 1963, kiedy to został liderem lokalnej grupy big beatowej Tommy Scott and the Senators, która szybko zyskał renomę w Walii. Członkowie grupy występowali w czarnych skórzanych spodniach i kurtkach. W 1964 wraz z zespołem nagrał siedem utworów dla wytwórni Maverick Records, które znalazły się na płycie, która otrzymała nazwę piosenki promującej płytę Telstar.


Tom Jones kiedyś i dziś

W roku 1965 piosenkarz rozpoczął solową karierę, a jego pierwsze piosenki powstawały pod wpływem fascynacji twórczością Elvisa Presleya, który w drugiej połowie lat 60. został jego przyjacielem. Po zdobyciu sławy na wyspach, zamieszkał w Stanach Zjednoczonych, gdzie rozpoczął również karierę telewizyjną. Za oceanem również odniósł ogromny sukces. Do roku 1971 sprzedał ponad 30 milionów płyt.
Kariera muzyka rozwijała się w zatrważającym tempie. Powstało wiele znanych piosenek, które zajmowały najwyższe miejsca list przebojów. Album Reload, wydany w 2000, okazał się największym sukcesem w jego karierze. Zawiera covery utworów nagrane z innymi muzykami. Sprzedano ponad 5 milionów płyt na całym świecie. W 2002 wydał album Mr. Jones, natomiast w 2003 otrzymał nagrodę Brit Award za wybitny wkład w muzykę. W 2004 utwór ‘Sex Bomb’ stał się głównym hitem klubowym w Stanach Zjednoczonych. W 2008 wydał płytę 24 hours. W tym samym roku prowadził program rozrywkowy The Sunday Night Project.


Tom Jones aktualnie

Ciągle występuje i nagrywa piosenki. W swojej karierze współpracował i koncertował m.in. z Roling Stonsami, Stingiem, U2, Davidem Bowie, Lionelem Richie, Robbie Williamsem, Princem, Tiną Turner, Janis Joplin, Sandrą Bernard, Paulem Anką, The Spencer Davis Group, Stereophonics, czy Eurythmics. Jones nadal mieszka w Beverly Hills, w Kalifornii.
Jego popularność wyznaczają niezliczone ilości przebytych tras koncertowych w Europie, USA i na świecie oraz wielka liczba nagród i wyróżnień. Przez fanów podziwiany za śpiew, improwizację, wspaniały kontakt z publicznością, sceniczną charyzmę i energię. Wielu krytyków muzycznych określa go mianem ikony popkultury na miarę Elvisa Presleya, czy Michaela Jacksona. Uznawany jest za jedną z największych gwiazd muzyki rozrywkowej XX i XXI wieku. Wylansował kilkanaście przebojów, które na stałe weszły do historii światowej muzyki rozrywkowej, m.in. She's A Lady, It's Not Unusual, Delilah, The Green, Green Grass of Home czy Sex Bomb.

Christian Bale
To aktor filmowy i telewizyjny urodzony 30 stycznia 1974 w Pembrokeshire w Walii. Jedyny syn biznesmena i pilota Davida Bale oraz tancerki cyrkowej Jenny James, ze względu na charakter pracy rodziców dorastał wraz z trzema starszymi siostrami Erin, Sharon i Louise w Anglii, Portugalii i stanie Kalifornia. W 1976 roku jego rodzina pozostawiła Walię i przez cztery lata mieszkała w Bournemouth, gdzie uczęszczał do szkoły i grał w rugby.
Jego kariera rozpoczęła się od występów w reklamach. Później w wieku dziesięciu lat zadebiutował na scenie West End w komedii Larry'ego Shue „Nerd” z udziałem Rowana Atkinsona. Następnie trafił na szklany ekran w dramacie telewizyjnym NBC „Anastazja: Tajemnica Anny”. W wieku 13 lat został doceniony przez krytyków i publiczność za rolę 11-letniego Jamesa Grahama, syna amerykańskiego dyplomaty, który interesuje się lotnictwem, oddzielonego podczas wojny chińsko-japońskiej od rodziny w dramacie wojennym Stevena Spielberga „Imperium Słońca”. Sam Spielberg wybrał go spośród czterech tysięcy chłopców, ubiegających się o tę rolę.  W rezultacie otrzymał nagrodę przyznawaną w Los Angeles dla Młodych Artystów.


Christian Bale

Z czasem zaczął otrzymywać wiele ciekawych propozycji zawodowych. Jedną z nich była rola Bruce’a Wayne’a w trzech kolejnych filmach o superbohaterze Batmanie – „Batman: Początek”, „Mroczny rycerz”, „Mroczny rycerze powstaje”. Wcielił się również w rolę Patricka Batemana w filmie grozy „American Psycho”, czy też Johna Connora w filmie „Terminator: Ocalenie”. Zagrał w ponad 30 filmach i wystąpił w kilku serialach. Ma na swoim koncie również kilka istotnych nagród. Laureat Oscara za drugoplanową rolę męską w filmie Fighter w 2010 roku.
W dniu 29 stycznia 2000 roku poślubił Sandrę "Sibi" Blažić, osobistą asystentkę Winony Ryder. Mają córkę Emmaline, która przyszła na świat w roku 2005 w Santa Monica, USA.

Anthony Hopkins

Sir Philip Anthony Hopkins urodził się 31 grudnia 1937 roku w walijskim miasteczku Port Talbot.  Jest jedynym dzieckiem Dicka i Muriel Hopkinsów. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych aktorów współczesnych, potrafiących grać w szerokim spektrum gatunków filmowych i teatralnych. Wielki wpływ miał na niego w młodości Richard Burton (walijski aktor, dwukrotny mąż Elisabeth Taylor), którego poznał osobiście mając 15 lat. Początkowo jego kariera zawodowa opierała się wyłącznie na rolach teatralnych.
W 1961 roku otrzymał stypendium do londyńskiej Royal Academy of Dramatic Art, którą ukończył dwa lata później. Po kolejnych dwóch latach wygrał przesłuchanie do National Theatre, gdzie stworzył swoje pierwsze wielkie kreacje w repertuarze szekspirowskim. Na początku lat 80 przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Z sukcesem występował na deskach teatrów brodwayowskich. Zagrał u Davida Lyncha w ''Człowieku Słoniu'' oraz w ''Bounty'' Rogera Donaldsona. Amerykanie zauważyli Anthony'ego dopiero w 1991 roku po występie u Jonathana Demme’a w ''Milczeniu Owiec'', gdzie wcielił się w głównego bohatera Hannibala Lectera. Rola ta w 1991 roku przyniosła aktorowi Oscara za najlepszą rolę męską oraz nagrodę Brytyjskiej Akademii Filmowej. Później zagrał także w sequelu Hannibal (2001) oraz w prequelu Czerwony smok (2002). W swojej ponad 40-letniej karierze zagrał w ponad 90 filmach, występował również na deskach sławnych teatrów i współpracował  z wieloma wybitnymi aktorami i reżyserami.


Anthony Hopkins

Był trzykrotnie żonaty. W 2002 zakończył 29-letni związek małżeński z Jennifer Lynton i ożenił się w 2003 ze Stellą Arroyave. Od 1975 roku jest zdeklarowanym, trzeźwym, alkoholikiem. Był gościem honorowym gali założycielskiej „Kobiety na Rzecz Zdrowienia z Uzależnień”.
Bierze aktywny udział w wielu organizacjach i przedsięwzięciach dobroczynnych. Wiele z nich związanych jest z ekologią. Jest współzałożycielem fundacji zajmującej się ochroną przyrody. Był prezydentem National Trust oraz położył wielkie zasługi dla rozwoju Parku Narodowego Snowdonia. Bierze udział w kampaniach telewizyjnych na rzecz wstrzymania odławiania wielorybów przez japońskich rybaków.

Catherine Zeta Jones
Catherine przyszła na świat 25 września 1969 roku w walijskiej miejscowości Swansea - rodzinnym mieście poety Dylana Thomasa.  Jej ojciec, David, rodowity Walijczyk z wykształcenia był cukiernikiem i prowadził mała cukiernię, natomiast Patricia, matka Catherine, pochodząca z Irlandii, była krawcową.
Catherine już jako mała dziewczynka przejawiała swoje artystyczne umiejętności. W wieku czterech lat zaczęła uczęszczać na lekcje śpiewu i tańca. Później doszły lekcje aktorstwa i występy w teatralnym kółku amatorskim, działającym przy kościele w Swansea. W wieku dziewięciu lat, Catherine zagrała tytułową bohaterkę w musicalu "Annie". W wieku czternastu lat, jako chórzystka objechała całą Walię z musicalem "Mickey Dolenz". Podczas jednego z występów została wypatrzona przez producentów, którzy zaproponowali jej rolę w "The Pyjama Game". W związku z nową propozycja musiała przeprowadzić się do Londynu. Miała wówczas piętnaście lat. Właśnie tam rozpoczęła się jej profesjonalna przygoda w wielkim świecie showbiznesu.


Catherine Zeta Jones

Na ekranie zadebiutowała w 1990 roku rolą Szeherezady w "Baśniach tysiąca i jednej nocy". Mimo, że film miał świetną obsadę nie odniósł oczekiwanego sukcesu. Również epizodyczna rola Catherine w "Out of the blue" nie przyniosła jej popularności. Dostrzeżono ją dopiero w 12-nasto odcinkowym, telewizyjnym serialu "The Darling Buds of May" w roli Marietty Larkin. Z dnia na dzień jej popularność rosła. Anglicy byli oczarowani młodą gwiazdą, śledzili każdy jej krok, a prasa brukowa rozpisywała się na temat jej życia prywatnego.
W 1992 roku wystąpiła w spektaklu teatralnym "Under Milkwood" na podstawie Dylana Thomasa, w reżyserii Anthonego Hopkinsa. Pojawiała się w różnych produkcjach telewizyjnych, jednak to nie spełniało ambicji aktorskich Catherine. Czuła, że jej kariera stoi w miejscu, była zmęczona ciągłymi prześladowaniami ze strony paparazzi. W związku z tym postanowiła szukać szczęścia w Hollywood. W 1995 roku przeprowadziła się do Los Angeles.
Za oceanem otrzymała kilka nieznaczących ról, kiedy to dopiero rok póżniej została zauważona przez samego Stevena Spielberga, który jako producent przygotowywał "Maskę Zorro". Catherine została zaproszona na zdjęcia próbne, gdzie spodobała się reżyserowi - Martinowi Campbellowi. Bez trudu pokonała swoje rywalki, dostając rolę Eleny. Przed rozpoczęciem zdjęć, zaczęła intensywnie uczyć się hiszpańskiego akcentu, szermierki i tańczyć tango. Zagrała tam u boku znakomitego aktora Antonio Banderasa. Film odniósł wielki sukces i stał się początkiem światowej kariery Catherine.
8 listopada 2000 poślubiła Michaela Douglasa i ma z nim dwójkę dzieci: syna o imionach Dylan Michael (ur. 2000) i córkę Carys Zeta (ur. 2003).

Ryan Giggs
Ryan Joseph Giggs to znany i ceniony, urodzony 29 listopada 1973 w Cardiff, walijski piłkarz, zawodnik Manchesteru United. Najbardziej utytułowany brytyjski piłkarz w historii i najlepszy piłkarz w Anglii sezonu 2008/09. 1 Lutego 2011 roku został wybrany piłkarzem wszech czasów Manchesteru United.
Ryan Giggs urodził się jako syn Lynne Giggs oraz Danny'ego Wilsona. Jego tata był rugbystą. W wieku siedmiu lat przeprowadził się do Manchesteru. Dwa lata później w czasie gry w piłkę został zauważony przez łowcę talentów Manchesteru City i Giggs rozpoczął grę w Deans. Następnie zaczął grać w Salford Juniors. W jednym z meczów tego zespołu zdobył sześć bramek. W roku 1985 rozpoczął treningi w szkółce piłkarskiej Manchesteru City, gdzie jego trenerem był Denis Schofield. W grudniu 1986 roku został zaproszony na testy do Manchesteru United, któremu kibicował jako dziecko. Uczęszczał do szkoły Moorside High w Manchesterze.
W wieku 16 lat Giggs podpisał amatorski kontrakt z Manchester United, a 30 listopada 1990, tuż po 17. urodzinach – profesjonalny. Zadebiutował w lidze 2 marca 1991, w meczu na Old Trafford przeciwko Evertonowi. Jego debiut w wyjściowej jedenastce nastąpił jeszcze w tym samym sezonie w derbach Manchesteru. Strzelił wówczas jedyną bramkę meczu. Na początku sezonu 1991/1992 Giggs otrzymał szansę regularnej gry w pierwszej drużynie. 29 kwietnia 2009 Ryan Giggs odnotował osiemsetny występ w barwach United. Pomocnik dokonał tego w półfinałowym meczu Ligi Mistrzów z Arsenalem.


Ryan Giggs

Podczas swojej gry dla Czerwonych Diabłów Giggs zdobył wszystkie krajowe trofea: Puchar Ligi Angielskiej, Mistrzostwo Anglii oraz cztery Puchary Anglii. W latach 1999 i 2008 świętował wraz z drużyną zdobycie najbardziej prestiżowego klubowego trofeum na świecie – Pucharu Europy. Przed rozpoczęciem sezonu 2001/2002 Giggs podpisał nowy, pięcioletni kontrakt z Manchester United, ucinając wszelkie spekulacje o jego odejściu z Old Trafford. 10 dni później, w meczu przeciwko Coventry City, Giggs strzelił gola, który ostatecznie zatwierdził siódmy mistrzowski tytuł mistrza Premiership dla jego drużyny.
Ryan Giggs świętował jubileusz 10-lecia gry w pierwszej drużynie Manchesteru United w towarzyskim meczu ze szkockim Celtikiem Glasgow rozegranym na Old Trafford 1 sierpnia 2001. W piątek, 23 sierpnia 2002 Giggs strzelił swoją setną bramkę w barwach Manchesteru United, zapewniając remis 2:2 w meczu z Chelsea. Natomiast 29 września 2009 na Old Trafford strzelił swoją sto pięćdziesiątą bramkę. 16 stycznia 2011 roku, w 23 kolejce spotkań Premiership zagrał 600 mecz w lidze.
W nocy z 21 na 22 maja 2008, w zwycięskim dla Manchester United finale w Moskwie, Giggs został rekordzistą w liczbie rozegranych meczów dla Czerwonych Diabłów. Jednocześnie zdobył drugi w swojej karierze Puchar Europy. W lutym 2012 roku w wieku 38 lat podpisał umowę przedłużającą jego pobyt w klubie o kolejny rok.
Od 15 stycznia 2018 roku pełni rolę selekcjonera i głównego trenera reprezentacji Walii w piłce nożnej.



ZABYTKI I ATRAKCJE TURYSTYCZNE

Podobnie jak każda kraina posiadająca odległą i bogatą historię, także Walia może poszczycić się nie tylko pięknymi krajobrazami i wspaniałymi miastami, ale także zabytkowymi budowlami. Prym wśród nich wiodą oczywiście niezwykłe, nieco mroczne walijskie zamki, które posiadają swoją ciekawą historię i wiążą się z pewną legendą.

Walia terytorialnie nie jest duża. Jednak pomimo tego na jej obszarze wybudowano ponad czterysta zamków. Do najbardziej okazałych należą fortece wzniesione decyzją króla Edwarda I, tworzące tzw. 'Żelazny Krąg' (the Iron Ring), do którego należą zamek Beaumaris, Caernarfon, Conwy i Harlech.

Zamek Beaumaris (Beaumaris Castle)
To jeden z najbardziej znanych walijskich zamków, pochodzący z okresu średniowiecza. Wzniesiony w XIII wieku zamek miał pełnić funkcję warowni, jednak z powodu nieukończenia budowy nie pełnił roli militarnej. W przeciwieństwie do innych zamków walijskich, warownia w Beaumaris uniknęła zniszczeń podczas angielskiej wojny domowej. Jest jednym w kilku zamków ufundowanych przez króla angielskiego Edwarda I. Jego nazwę z języka walijskiego na język polski można przetłumaczyć jako „piękne moczary”.


Zamek Beaumaris

To jedna z najpiękniejszych fortec walijskich. Gigantyczny, z zachowaną idealną symetrią, znajduje się na walijskiej wyspie Anglesey. Otoczony fosą, wewnętrznym i zewnętrznym murem. W najbardziej pracowitym okresie budowy zatrudniano tutaj 2600 ludzi, ale w 1298 r. wyczerpały się fundusze i prace wstrzymano. Wznowiono je na początku XIV wieku, ale na dużo mniejszą skalę i plan nie został do końca zrealizowany. Wieże rezydencji zamkowej, główna brama i baszty nie zostały zbudowane do planowanej wysokości. Ukończono jedynie zewnętrzny pierścień murów.
Zamek Beaumaris został zbudowany na planie regularnego czworoboku, przy czym, zewnętrzny pierścień murów ma układ nieforemnego sześcioboku. Ponadto zamek jest zabytkiem średniowiecznej techniki, otoczony szeroką fosą i posiada dok pływający umożliwiający dopływ do zamku mniejszych jednostek pływających bezpośrednio z morza, które dostarczają niezbędne zaopatrzenie.


Widok zamku z góry

Odznaczające się dużą masywnością i grubością mury zewnętrzne są umocnione czternastoma cylindrycznymi basztami wystającymi na zewnątrz. Usytuowane po północnej i południowej stronie murów wrota prowadzą do usytuowanych na osi flankowanych potężnymi wieżami bram, prowadzących bezpośrednio do zamku. Wewnątrz bram znajdują się mordownie, dodatkowe elementy obronny umożliwiające osaczenie i zniszczenie najeźdźców. Do tego celu było także przeznaczone międzymurze, w obrębie którego najeźdźca miał być atakowany od góry, na murach wewnętrznych jak zewnętrznych znajdowały się platformy dla defensorów. Liczne ambrazury umożliwiały ostrzał od dołu. Wewnątrz murów znajdują się wąskie korytarze umożliwiające szybkie przemieszczanie się obrońców. Dziesięć baszt (w tym dwie pary flankujące bramy) przylega do czworoboku zamku. Narożne mają plan okrągły, pozostałe półokrągły. Dziedziniec zamku jest pusty, ze względu na przerwane prace budowlane. W jego obrębie planowano wznieść budynki gospodarcze i mieszkalne oraz salę audiencjonalną.


Fosa otaczająca zamek

Od zewnątrz, na murach zamku, znajdują się imponujące wieże, otoczone są fosą, która kiedyś łączyła go z morzem zapewniając dostawy niezbędnych produktów. Dalej, znajduje się park, gdzie obecnie można odpocząć przy specjalnie przygotowanych stołach, podziwiając równocześnie cudowny widok na Beaumaris. Uroku całej konstrukcji dodaje drewniany most i główna brama prowadząca do wnętrza zamku. Sześć wież znajdujących się w środku należy do grupy największych tego typu konstrukcji w Wielkiej Brytanii. Turyści zwiedzający Beaumaris mają możliwość odkrywania ciasnych, wewnętrznych przejść oraz podziwiania zachwycającej scenerii Gór Snowdonii oraz Równiny Manai.
Obecnie zamek pełni funkcje o charakterze kulturalnym i turystycznym. Opiekę nad warownią sprawuje Cadw, organizacja podległa rządowi walijskiemu (Welsh Assembly Government) odpowiedzialna za zabytki. Obiekt należy do zespołu zamków i obwarowań miejskich w Gwynedd, które w 1986 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zamek Caernarfon (Caernarfon Castle)
Ta średniowieczna warownia znajduje się w księstwie Gwynedd, w północno-zachodniej Walii. Pierwotną rezydencję, zastąpiono w XIII wieku wielkim gotyckim zamkiem, który dziś tworzy południową część obwarowań historycznej części miasta Caernarfon, położonego między rzeką Seiont i cieśniną Menai Strait u ujścia do Morza Irlandzkiego.


Zamek Caernarfon

Najstarszy zamek został zbudowany u schyłku XI wieku. Na miejscu dawnego obiektu, w 1283 roku król Anglii Edward I polecił wznieść nowy, obecny zamek, który wraz z miastem miał stanowić strategiczny punkt obronny Anglii. Geneza zamku i miasta ma związek z Segontium, dawnym rzymskim obozem. Od strony architektonicznej, system obwarowań, których część tworzy zamek jest kopią ideową murów konstantynopolitańskich.
Równocześnie wraz z zamkiem zbudowano pierścień murów obronnych otaczających miasto Caernarfon. Budowę obwarowań ukończono w 1330. Pomimo dobrego stanu zachowania elewacji zewnętrznych zamku, część obiektów znajdujących się wewnątrz jest zrujnowanych, niektóre z nich nigdy nie zostały kompletnie wybudowane, co poświadczają zarysy fundamentów. Miasto i zamek zostały zdobyte i splądrowane w 1294 przez Madoga ap Llywelyn, który dowodził buntem Walijczyków przeciwko Anglikom, którzy w następnym roku odzyskali Caernarfon. Podczas powstania Owena Glendowera w 1400–1415, zamek był bezskutecznie oblegany. Po 1485, znaczenie miasta i zamku zmalało. W okresie Tudorów zlikwidowano wiele posiadłości rycerskich w Walii, zamek został opuszczony i popadał w ruinę.
Układ przestrzenny zamku edwardiańskiego jest niemalże ściśle podporządkowany ukształtowaniu terenu. Stąd też zamek ma kształt nieregularny, jego zarys przypomina kształt cyfry osiem. Zamek składa się z dwóch części, górnej – wschodniej i dolnej – zachodniej. We wschodniej części zamku znajdowały się pomieszczenia dla króla. W całości niemal zachowały się masywne mury obwodowe z jedenastoma wielobocznymi w planie wieżami. Od wewnętrznej strony południowej ściany murów, znajdują się przejścia i stanowiska dla defensorów. Strukturę taką miały mieć również planowo mury od strony miasta. Mury i baszty wieńczą blanki.


Wieża Orla

 Większość wież ma cztery kondygnacje wraz z przyziemiem. Wieża Orla (The Eagle Tower) przy północno-zachodnim narożu jest największa, na głównej ośmiobocznej wieży dodatkowo wznoszą się trzy wieżyczki. Nazwę zawdzięcza figurom orłów, które były umieszczone na zwieńczeniach wieżyczek. Wewnątrz głównej części wieży znajdują się pomieszczenia mieszkalne.
W kondygnacji przyziemnej mieści się brama wejściowa, dostępna po przepłynięciu rzeki Seiont. Sąsiadująca z Wieżą Orlą baszta mieściła wewnątrz studnię, przez co jest nazywaną Wieżą Studzienną.
Do zamku prowadzą dwa wejścia, jedna od strony miasta (Brama Króla) i druga prowadząca bezpośrednio do zamku z pominięciem wejścia do miasta (Brama Królowej).
Wschodnia część (zamek wysoki) mieściła zabudowania przeznaczone dla władcy i jego dworu, zachodnia (zamek niski) mieściła pomieszczenia służbowe, w tym kuchnie, magazyny i inne.
W 1911 roku zamek przekazano książętom walijskim. W 1986 roku zamek i mury miejskie w Caernarfon zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zamek  i obwarowania miejskie są cennym przykładem średniowiecznej architektury zamkowej doby edwardiańskiej.

Zamek Conwy (Conwy Castle)
To kolejna średniowieczna budowla, która została wzniesiona na polecenie króla Edwarda, położona w północnej Walii w mieście Conwy.
Zamek Conwy jest usytuowany na jednym ze wzniesień. Powstawał w latach 1283 – 1289. Budowa tego zamku miała być jednym z elementów tzw. „żelaznego kręgu zamków walijskich”. Krąg ten miał być symbolem władzy Anglików nad Walijczykami. Zamek Conwy jest najdroższą budowlą spośród „żelaznego kręgu”. Jego budowa kosztowała 15 tysięcy funtów. Historycy uważają go za największą fortyfikację średniowieczną na terenie Europy.


Zamek Conwy

Zamek został zaprojektowany przez Jamesa of St. George na zlecenie króla Edwarta I. Budowa rozpoczęła się w 1283 roku i jak na imponujące rozmiary zamku, zakończyła się dość szybko, bo w 1289 roku. Ze względu na to, że jest położony nad rzeką Conwy, prowadził do niego most zwodzony, który został dobudowany w 1824 roku przez Thomasa Telforda. Obok niego zbudowano jeszcze dwa inne mosty: kolejowy i drogowy.


Most zwodzony prowadzący do zamku

Zamek jest ogromny - ma grube, kamienne ściany i 8, wysokich na 21 metrów, wież – cztery na każdym rogu i dodatkowe cztery wzdłuż ścian, na których w razie potrzeby stacjonowały oddziały łuczników. Dodatkowe 22 wieże i 3 bramy wjazdowe są na murach otaczających miasto Conwy. Budowla w całości robi ogromne wrażenie, zwłaszcza, że jest usytuowana na wzniesieniu.
O potędze konstrukcji świadczy fakt, że już w 1289 roku buntownik Madog ap Llywelyn wraz z oddanymi mu ludźmi oblegali zamek, w którym przebywał król Edward I. Trwało to kilka miesięcy, ale próby zdobycia fortecy spełzły na niczym. W 1403 roku sytuacja uległa zmianie. Walijczyk Rhys ap Tudur i jego brat Gwilym dowodzili wojskami, które zdobyły zamek i uwięziły przebywający tam garnizon wojsk angielskich. Co warte odnotowania – Rhys ap Tudor to przodek późniejszego króla Anglii Henryka Tudora. Przejęty przez Walijczyków zamek wrócił jednak w ręce Anglików po wykupieniu go przez Henryka IV.
Przez wieki zamek Conwy odgrywał ważne role podczas angielskich wojen domowych, najpierw podczas Wojny Dwóch Róż (pomiędzy rodami Yorków i Lancasterów w XV wieku), a następnie podczas Angielskiej Wojny Domowej w XVII wieku, gdy został zdobyty przez wojska Parlamentu po trzymiesięcznym oblężeniu. Niestety uległ znacznym zniszczeniom i został opuszczony. Po przywróceniu obalonej przez Oliviera Cromwella monarchii, król Karol II przekazał zamek Edwardowi Conwy. W 1665 roku budowla została sprzedana.
Obecnie można zwiedzać doskonale zachowane ruiny. Zwiedzający mogą swobodnie przemieszczać się pomiędzy pomieszczeniami, można także wspinać się po krętych schodach na wieże. Z najwyższych punktów roztacza się wspaniały widok na miasto, rzekę i Zatokę Liverpoolską. Zamek Conwy został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zamek Harlech (Harlech Castle)
To XIII-wieczny zamek-warownia, wzniesiony na wzgórzu klifowym u wybrzeża Morza Irlandzkiego w Harlech (dawne księstwo Gwynedd). Należy do zespołu kilkunastu zamków w Gwynedd ufundowanych przez króla angielskiego Edwarda I, w ramach kampanii walijskiej.
Zamek w Harlech, podobnie jak Conwy, Caernarfon i Beaumaris, jest częścią 'Żelaznego Kręgu' walijskich zamków. Architektem budowli był Jamesa of St. George. Budowa rozpoczęła się w 1283 roku, ukończona została w 1290. Otoczony jest podwójnymi murami obronnymi, zewnętrznymi niższymi i wewnętrznymi wyższymi bez baszt, za wyjątkiem niewielkiej wieży wartowniczej z bramą prowadzącą na dziedziniec zamku. Ze względu na położenie w sąsiedztwie wybrzeża klifowego najbardziej ufortyfikowano zamek od strony wschodniej, gdzie znajduje się potężny budynek bramowy z parą półokrągłych wież. Brama złożona jest z kilku przejść zamykanych broną i mordowni, które trzeba przejść by dostać się do dziedzińca. Od strony wewnętrznej budynku bramy ściana jest przepruta dużymi otworami okiennymi. W obrębie dziedzińca znajduje się główna część zamku, warowna rezydencja. Ma plan zbliżony do kwadratu. Przy narożnikach wznoszą się masywne cylindryczne wieże. W obrębie rezydencji znajdują się m.in. pomieszczenia dla króla, sala audiencjonalna, kaplica.


Zamek Harlech

W XIII wieku, gdy budowla była wznoszona, wzgórze zamkowe stykało się z morzem. Miało to funkcje ochronne, zabezpieczające przez atakiem. W razie gdyby odcięta została możliwość dostarczania broni i prowiantu przez ląd, zastosowano sprytne rozwiązanie. Wybudowano system korytarzy, który umożliwiał dostarczenie zapasów od strony morza. Obecnie jednak zamek jest oddalony około 1 kilometra od jego brzegu. Zewnętrzne elewacje zintegrowano ze stromymi skałami. W 1286 roku, kiedy prace budowlane prowadzono z największym rozmachem, zatrudnionych było 546 budowniczych, 115 kamieniarzy-murarzy, 30 kowali, 22 stolarzy i 227 kamieniarzy-rzemieślników.


Widok zamku od strony morza

Gdy w roku 1400 wybuchło powstanie walijskie, którego przywódcą był Owain Glyn Dywr. Zamek Harlech odegrał w nim ważną rolę. W 1404 roku walijskie wojska odbiły go od Anglików i wtedy został rezydencją Owaina Glyn Dywr - nowego Księcia Walii. W ręce Anglików zamek wrócił w 1409 roku. Harlech ma swój epizod także podczas wojny Dwóch Róż, do której doszło w XV wieku. Trafił w ręce walczących z rodem Yorków – Lancasterów. Było tak aż do zdobycia zamku przez lorda Herberta z Laglan. Do długiego, siedmioletniego oblężenia nawiązuje pieśń „Człowiek spod zamku w Harlech”.
Obiekt należy do zespołu zamków i obwarowań miejskich w Gwynedd, które w 1986 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wspomniane fortece to nie jedyne znane i interesujące zabytki. Walia może poszczycić się również innymi wspaniałymi budowlami i wyjątkowymi atrakcjami turystycznymi.

Zamek Cardiff (Cardiff Castle)
Zamek Cardiff to jedno z najważniejszych miejsc historyczno-kulturowego dziedzictwa Walii. Położony na wzgórzu w centralnym miejscu stolicy Walii, Cardiff. Początki budowli sięgają, według badaczy, połowy I wieku naszej ery. Prawdopodobnie z tego właśnie okresu pochodzą najstarsze zachowane fragmenty znajdującego się niegdyś w tym rejonie rzymskiego fortu.

Po podboju normańskim na bazie rzymskiego fortu wybudowano zamkową basztę. Zamek podzielono wówczas na część wewnętrzną i zewnętrzną wielkim kamiennym murem. Pierwsza wieża obronna, wzniesiona przez Roberta Fitzhamona – normańskiego Lorda Gloucaster, tak jak wiele umocnień tamtych czasów była zbudowana najprawdopodobniej z drewna. Z biegiem czasu stopniowo rozbudowywano fortyfikacje i wzmacniano ich walory defensywne.  


Zamek Cardiff

Na przestrzeni wieków zamek niejednokrotnie zmieniał właściciela stając się przechodnim majątkiem rywalizujących między sobą nieustannie rodów. Czasy względnego spokoju rozpoczęły się dopiero w roku 1766, gdy twierdza trafiła do rąk rodziny Bute, która swego czasu należała do najzamożniejszych familii świata. Dzięki staraniom trzeciego markiza, Johna Bute’a, do ulepszenia zamkowych kwater przyczynił się ekscentryczny i bez wątpienia wybitny architekt William Burges, który to w decydującym stopniu wpłynął na unikalny charakter budowli. To on w latach 1867-1881 stworzył pełne przepychu wnętrza wież stylizowanych na gotyk, gdzie zwiedzający zachwyca bogactwo witraży, kunsztownych złoceń i marmurów, ściennych malowideł oraz wyszukane drewniane wykończenia. Każdej z zapierających dech w piersiach komnat przypisany jest szczególny motyw - znajdziemy tu m.in. ogrody śródziemnomorskie oraz inspiracje sztuką włoską i arabską. Trzeci markiz Bute przekształcił swój zamek w walijską wersję wiktoriańskiego Camelotu. Jego syn, wierny rodzinnej tradycji, kontynuował liczne prace renowacyjne, dokonując m.in. rekonstrukcji rzymskiego muru. Po śmierci czwartego markiza, w roku 1947 rodzina Bute przekazała miastu Cardiff (a właściwie sprzedała za symbolicznego funta) zamek oraz większą część terenów parkowych.


Wieża Normańska

Jednym z centralnych punktów zamku jest XII-wieczna baszta normańska, z której rozciąga się wspaniały widok na miasto. W skład zamku wchodzą liczne wieże: Clock Tower, Tank Tower, Guest Tower, Herbert Tower oraz Beauchamp Tower. W samym zamku znajdziemy mnóstwo zachwycających apartamentów: Smoking Room, komnatę Chaucera, komnatę arabską, sypialnię Lorda Bute'a i wiele innych. Dzięki inwencji twórców i gospodarzy każda z nich posiada swój oryginalny charakter. Nie ulega wątpliwości, że talent artystyczny Burgesa objawił się w tym okazałym projekcie z pełną siłą.
W ostatnich latach zamek stał się popularnym miejscem organizacji koncertów rockowych. O uznaniu, jakim cieszy się zamek, świadczy jeszcze jedna ciekawostka: w 2002 roku znany historyk architektury Dan Cruickshank umieścił Cardiff Castle w swojej książce The Story of Britain's Best Buildings opisującej 8 najwspanialszych budowli Wielkiej Brytanii.

Katedra Llandaff (Llandaff Cathedral)
Katedra jest siedzibą Diecezji Anglikańskiej Llandaff. Znajduje się w Llandaff na przedmieściach Cardiff. Jest to jednak z dwóch katedr w stolicy Walii obok katedy katolickiej w samym centrum miasta. Katedra wzniesiona została w miejscu starego, średniowiecznego kościoła, gdzie jak mówi legenda zgromadzenie założył Św. Dawid. Budynek, w którym mieści się świątynia wybudowany został w XII wieku, ale w latach 1839 - 1842 przeszedł gruntowną modernizację. Od 1916 roku kościół pełni rolę katedry i jest najważniejszą świątynią w tym rejonie Wielkiej Brytanii. 


Katedra Llandaff

Katedra mieści się przy ulicy Charles Street i jest jedną z trzech katolickich katedr w Wielkiej Brytanii, przy których działa szkoła chóralna. Świątynia reprezentuje styl neogotycki, zaopatrzona jest w dwie wieże. W okresie II wojny światowej świątynia ucierpiała z powodu bombardowań. Ponownie otwarta została w 1959 roku. Z zewnątrz, jak i wewnątrz świątynia przedstawia się raczej skromnie i reprezentuje mieszankę różnych stylów. Największą wartość mają St Illtyd Chapel, czyli Kaplica św. Iltyda, z zachowanymi dekoracjami prera-faelickimi, oraz XV-wieczna Lady Chapel (Kaplica Mariacka). W pobliżu katedry znajduje się otoczony murem ogród, założony przy ówczesnym pałacu biskupów Llandaff. Katedra poświęcona jest świętemu Piotrowi i Pawłowi i trzem walijskim świętym Dubritiusowi, Teilowi i Odoceowi.

Muzeum i Galeria Narodowa w Cardiff (National Museum and Gallery Cardiff)
To muzeum i galeria sztuki poświęcone historii Walii. Jest położone w centrum Cardiff w Cathays Park. Budynek, w którym mieszczą się zbiory muzealne, został oficjalnie otwarty w 1927 roku. W zbiorach muzeum znajdują się eksponaty z dziedziny archeologii, geologii i historii naturalnej Walii oraz kolekcja dzieł sztuki.
Kolekcja sztuki Muzeum Narodowego w Cardiff obejmuje 500 lat historii malarstwa rysunku, rzeźby i rzemiosła artystycznego Walii i świata, w tym jedną z najbogatszych w Europie kolekcji dzieł impresjonistów, zebranych w dziale: Impresjonizm i modernizm. Do powstania tych zbiorów przyczyniła się pasja kolekcjonerska sióstr Davies, Gwendoline i Margaret, które w 1908 roku rozpoczęły gromadzenie dzieł sztuki, tworząc z czasem jedną z największych XX-wiecznych kolekcji sztuki w Wielkiej Brytanii. W latach 1951 i 1963 podarowały one Muzeum Narodowemu łącznie 260 dzieł. Na ich kolekcję (The Davies Sisters collection) składają się obrazy takich artystów jak: William Turner, Jean-Baptiste Camille Corot, Jean-François Millet, Honoré Daumier, Eugène Carrière, Édouard Manet, Claude Monet, Camille Pissarro, Pierre Puvis de Chavannes, Paul Signac, Paul Cézanne i Vincent van Gogh, rzeźby Auguste'a Rodina oraz prace artystów walijskich: Mosesa Griffitha i Richarda Wilsona. Oprócz prac impresjonistów i postimpresjonistów w zbiorach sióstr Davies znalazły się dwa obrazy z pracowni Sandro Botticellego, obraz „Obnażanie Chrystusa z szat” El Greca, a także eksponaty sztuki współczesnej (prace takich artystów jak Augustus John, Josef Herman, Oskar Kokoschka, Stanley Spencer, Wyndham Lewis, Frank Brangwyn).


Muzeum Narodowe w Cardiff

Zbiory sztuki w Muzeum Narodowym uzupełniają ponadto prace brytyjskich artystów neoromantycznych i współczesnych, kolekcja europejskiej porcelany Wilfreda De Wintona, kolekcja walijskiej ceramiki i porcelany Mortona Nance'a, wystawa obrazująca przebieg ewolucji na terenie Walii oraz okazała kolekcja zbiorów przyrodniczych, obejmująca świat roślin, zwierząt i ludzi.
W tej galerii eksponowane są m. in. szczątki przodków człowieka – neandertalczyków, pochodzące sprzed ok. 230 000 lat i oraz wykopaliska z okresu podboju wysp brytyjskich przez Rzymian. Eksponaty w galerii obejmują okres chronologiczny od paleolitu poprzez mezolit, neolit, epokę brązu, epokę żelaza, starożytny Rzym po średniowiecze. Z epoki brązu na uwagę zasługuje pochodzący z ok. 2000 roku p.n.e. złoty naszyjnik w kształcie półksiężyca, tzw. Llanllyfni lunula (półksiężyc z Llanllyfni). Z epoki żelaza wyróżnia się odlew przedstawiający mitologiczną bestię. Okres podbojów rzymskich z kolei reprezentuje tzw. Abergavenny Leopard Cup (puchar z lampartem z Abergavenny), prawdopodobnie najpiękniejsze rzymskie naczynie znalezione na terenie Walii. Okres wczesnego średniowiecza reprezentują inskrypcje kamienne i rzeźby, a późnego – źródła pisane i przedmioty kultu religijnego.

Muzeum Historii Narodowej (St Fagans National History Musuem)

Muzeum mieści się w XVI wiecznym zamku St Fagans i jest uzupełnieniem Muzeum Narodowego w Cardiff. Nazwa zamku pochodzi od nazwy wioski, w której się znajduje.Jednakże, wioska mieści się w stolicy. Zamek, a raczej dwór powstał w miejscu dawnej normandzkiej warowni. Wnętrze dworku urządzone jest według XIX wiecznej mody. Całość otoczona jest pięknymi ogrodami.
Muzeum otwarte zostało 1 listopada 1948 roku. Jego pierwotna nazwa brzmiała Walijskie Muzeum Folku. Nazwa została zmieniona dopiero w późniejszym czasie. Muzeum uznawane jest za jedno z największych muzeów na wolnym powietrzu w Europie.


Muzeum Historii Narodowej St.Fagans

Posiada ono wiele ciekawych kolekcji i eksponatów, ułożonych chronologicznie. Kolekcje te przedstawiają życie, kulturę i architekturę Walii, na przekroju wieków. Możemy zobaczyć tam zabytkowe budownictwo walijskie, gdyż muzeum obejmuje ponad 40 budynków, reprezentujących różnorodne style architektoniczne. Ponadto, muzeum zawiera wystawy przedstawiające życie ludności, ich codzienne obowiązki i prace. Możliwe jest obejrzenie tradycyjnych warsztatów rzemieślniczych, a także galerii kostiumów i przedmiotów codziennego użycia. Wstęp do muzeum jest bezpłatny.

Cathays Park
To centrum miejskie, które mieści się w samym sercu Cardiff. Obejmuje liczne budowle pochodzące z XX wieku oraz trzy przynależne parki – Alexandra Gardens, Gorsedd Gardens oraz Friary Gardens.
Alexandra Gardens (Ogrody Aleksandry) otrzymały swą nazwę na cześć królowej Aleksandry Duńskiej, żony Edwarda VII. Ogrody znajdują się w samym sercu tego centrum i obejmuje obszar 2,5 hektara. W środku parku znajduje się Pomnik Upamiętniający Wojnę (Welsh National War Memorial).


Aleksandra Gardens

Gorsedd Gardens (Ogrody Gorsedd), mieszczące się przed Muzeum Narodowym, zawiera kamienny okrąg, zbudowany w roku 1899. Nazwa ogrodów nawiązuje do ważnego odznaczenia walijskiej gwardii. W ogrodach znajduje się kilka pomników.


Grosedd Gardens

Friary Gardens powstały dla uhonorowania Trzeciego Markiza Bute, gdzie znajduje się upamiętniający go pomnik.


Friary Gardens

Obecny character okolicy zawdzięcza się kolejnym właścicielom, Markizom z rodziny Bute, a szczególnie trzeciemu, bardzo zamożnemu i wpływowemu biznesmenowi. Posiadali oni ogromne ziemie w Cathays, a pozyskiwali je na drodze dziedziczenia lub inwestycji. W roku 1898, lokalny urząd odkupił 59 akrów ziemi od trzeciego markiza, w celu utworzenia nowego ratusza. Jako część umowy sprzedaży markiz zastrzegł surowe warunki dotyczące rozwoju areału. Najważniejszym z nich było wykorzystanie wykupionego obszaru na cele społecznościowe, kulturowe i edukacyjne.


Budynki znajdujące się przy Cathays Park: kolejno od góry
Temple of Peace, City Hall, University of Cardiff, Cardiff Crown Court

Mieści się tu wiele budynków epoki edwardiańskiej takich, jak: Świątynia Pokoju (the Temple of Peace), City Hall, czyli miejski ratusz, Muzeum Narodowe oraz kilka budynków należących do uniwersytetu Cardiff. Ratusz wybudowany został w 1905 roku. Przed nim znajdują się pamiątkowe obeliski, a wśród nich również obelisk z tablicą upamiętniająca Polaków walczących w obronie Anglii podczas II wojny światowej. Ponadto, w parku mieści się Cardiff Crown Court, czyli administracyjna kwatera walijskiego rządu, a także nowoczesny posterunek policji.

The Millennium Stadium
To stadion narodowy Walii, znajdujący się w jej stolicy – Cardiff. Na stadionie tym swoje mecze w charakterze gospodarza rozgrywają reprezentacje Walii w rugby. Oprócz tego na stadionie odbywają się jeszcze inne duże imprezy: Odcinki specjalne Rajdu Wielkiej Brytanii, Grand Prix Wielkiej Brytanii na żużlu, walki bokserskie oraz koncerty. Występowali tu m.in.: Tina Turner, Madonna, The Rolling Stones, U2, czy też Paul McCartney. Stadion powstał na potrzeby rozgrywek Pucharu Świata w Rugby w 1999.


Stadion Millennium

Stadion został zaprojektowany przez zespół architektów z Bligh Lobb Sports Architecture, pod kierownictwem Roda Shearda. Całkowity koszt jego budowy wyniósł 121 milionów funtów szterlingów z czego 46 milionów przyniosła loteria Millennium Commission. Obiekt został oddany do użytku w czerwcu 1999, otwarcie uświetnił mecz rugby pomiędzy reprezentacjami Walii i RPA. Mecz zakończył się wynikiem 29:19. Na trybunach zasiadło wówczas 29 000 widzów.
Z pojemnością trybun 74 500 jest trzecim, co do wielkości stadionem, na którym jest rozgrywany Puchar Sześciu Narodów. Jest drugim, co do wielkości stadionem na świecie z zamykanym dachem oraz trzecim wybudowanym w Europie, który posiadał tego typu zadaszenie.
Stadion oferuje również sale konferencyjne z kateringiem zapewnianym przez Compass Group. W obiekcie znajduje się cześć lóż, które są indywidualnie urządzane oraz 124 boxy. Dodatkowo obiekt posiada niezbędne wyposażenie do organizowania różnych tego typu imprez.

Cardiff Bay
To dawna portowa dzielnica w południowej części miasta, która szczególną role odgrywała na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to stanowiła zaplecze najbardziej ruchliwego portu na świecie. Zatoka zasilana jest dwoma rzekami – Taff oraz Ely, tworząc ogromy zbiornik wodny.


Zatoka Cardiff

Głównym gmachem tej dzielnicy jest budynek Walijskiego Centrum Milenijnego, którego pierwsza część została oddana do użytku w roku 2004. Otwarcie drugiej części obiektu przypadł na rok 2009, kiedy to miał miejsce koncert inaugurujący.


Wales Millennium Centre

Budowla wzniesiona została z kamienia i szkła, zajmując powierzchnię 1,9 hektara. Wewnątrz znajduje się przestrzeń przeznaczona na występy teatralne i muzyczne. Są tam również różnego rodzaju sklepy, restauracje, puby i bary. Centrum mieści również operę i teatr oraz orkiestrę. Budynek ten przyciąga turystów ze względu na umieszczoną na nim inskrypcję - największy wiersz na świecie, autorstwa największej walijskiej poetki Gwyneth Lewis.
Dawną świetność tego miejsca przypomina stojący nad samą wodą Pierhead Building. Wzniesiona w 1896 roku neogotycka siedziba Bute Dock Company dziś mieści wystawę dokumentującą budowę gmachu Walijskiego Zgromadzenia Narodowego.


Pierhead Building

Jest to jedna z najciekawszych i najchętniej odwiedzanym atrakcji turystycznych stolicy Walii. Budynek mieści w sobie wieżę zegarową, która nieoficjalnie nazwano „Baby Big Ben” lub „Big Ben of Wales”.
Innymi miejscami wartymi zobaczenia w tej dzielnicy są: kościół Norweski, w którym ochrzczono urodzonego w Cardiff Roalda-Dahla, autora surrealistycznej literatury dziecięcej (np. Karolek i fabryka czekolady), a także długa na ponad kilometr zapora wodna - Cardiff Bay Barrage, wybudowana w latach 90 XX wieku.

Archikatedra św. Dawida w Cardiff (St David's Cathedral Cardiff)
To katedra rzymskokatolicka w Cardiff, stolicy Walii, znana również jako Katedra Metropolitarna św. Dawida. Jest główną świątynią archidiecezji Cardiff. Kościół wzniesiono w roku 1842, przy ulicy Św.Dawida, na cześć patrona Walii. Obecny wizerunek katedry został zaprojektowany przez architektów z Pugin & Pugin Architects. Budynek przebudowano w latach 1884-1887. W roku 1916 budynek stał się siedzibą Rzymsko-katolickiego Arcybiskupa Cardiff. W trakcie II wojny światowej katedra została zniszczona w wyniku bombardowania. Otwarto ją ponownie, po gruntownej odbudowie w 1959 roku.


Archikatedra Św. Dawida

Katedra reprezentuje styl neogotycki i wyposażona jest w dwie wieże. Obecnie mieści się przy Charles Street i jest jedną z trzech katolickich katedr w Wielkiej Brytanii, przy których działa szkoła chóralna. Przy katedrze działają trzy profesjonalne chóry: The Boys’ Choir (chór męski), The Junior Girls’ Choir (dziewczęcy chór juniorek)  oraz The Senior Girl’s Choir (chór żeński).

Katedra św. Dawida (St David's Cathedral)
Katedra zlokalizowana jest w miasteczku o tej samej nazwie – St David’s. Jest to najmniejsze miasto o statusie ‘city’ w Wielkiej Brytanii, z populacją liczącą niecałe 2000 mieszkańców. Położone jest nad rzeką Alun, w Walijskim hrabstwie Pembrokeshire. St David's uważane jest za religijną stolicę Walii. Jest to miejsce urodzenia św. Dawida, jej patrona.
Katedra św. Dawida, w średniowieczu była popularnym miejscem pielgrzymek. Tutejsze biskupstwo było ostatnim z punktów, gdzie utrzymywał się kościół starobrytyjski - dopiero w XIII wieku podporządkowało się ono arcybiskupstwu w Canterbury.


Katedra Św. Dawida w St David's

Katedra robi wrażenie już na pierwszy rzut oka. Jej masywna konstrukcja została wzniesiona na planie krzyża. Ponad główną bryłą katedry wznosi się wysoka na 38 metrów wieża. We wnętrzu świątyni znajdują się grobowce ważnych osób, m.in. Edmunda Tudora (ojca słynnego Henryka VII). Katedra ma również swój skarbiec, w którym znajdziemy np. laski biskupie sprzed ponad 800 lat czy walijską Biblię z 1620 roku.              
 

ŚWIĘTA I FESTIWALE

Jak w każdym kraju na całym świecie, tak i w Walii, co roku obchodzone są różnorodne święta i festiwale, które gromadzą tłumy i zachęcają do wspólnego celebrowania. Towarzyszy im niepowtarzalna atmosfera, a ich popularność, co roku, przyciąga rzesze turystów, którzy chociaż przez chwilę chcą poczuć wyjątkowość tych wydarzeń. W większości festiwale te, związane są z promocją tradycji i kultury. Wyróżnić można festiwale muzyczne, literackie i teatralne, ale również te nieco bardziej kuriozalne.

Dzień Świętego Dawida
Święty Dawid jest patronem Walii i dlatego 1 marca każdego roku Walijczycy obchodzą swoje święto. Data ta wybrana została dla upamiętnienia śmierci świętego Dawida, który zmarł tego dnia około 589 roku. 1 marca jest świętem narodowym Walii od XVIII wieku.
W tym dniu wielu Walijczyków nosi jeden lub oba roślinne symbole narodowe, żonkil lub por. Modne jest też wysyłanie kartek i pozdrowień w ten dzień z napisem Dydd Gwyl Dewi Hapus - Wesołego dnia św.Dawida. Narodowa flaga Walii lub flaga świętego Dawida (złoty krzyż na czarnym tle) stanowi często bardzo istotny element obchodów tego dnia na terenie Walii, a tradycyjną potrawą przygotowywaną i spożywaną w Dniu świętego Dawida jest Cawl.



Obchodzy Dnia Św.Dawida

W Dniu św. Dawida w centrum wielu mniejszych i większych miast urządza się uroczysty pochód, któremu towarzyszą śpiew, tańce i muzyka. W pubach, bądź parkach odbywają się koncerty. Świętu towarzyszą również targi produktów regionalnych oraz festiwal kulinarny. Walijczycy obchodzą to święto przy suto zastawionych stołach ustawionych głównie na świeżym powietrzu. Pieczone są także półtorametrowe ciasta z rodzynkami. Symbolem święta jest także piwo, przy którym biesiadnicy opowiadają różne narodowe legendy. Punktem kulminacyjnym obchodów dnia Św.Dawida jest pokaz sztucznych ognii.

Royal National Eisteddfod
To festiwal, który odbywa się każdego roku w różnych miastach północnej, jak i południowej Walii, aby pokazać harmonię panującą pomiędzy obiema częściami kraju. Jest to ośmiodniowy festiwal kulturowy, obchodzony na początku sierpnia. Każdego roku przyciąga około 6 tysięcy uczestników oraz ponad 150 tysięcy turystów. Royal National Eisteddfod to największy i najbardziej popularny festiwal muzyki i poezji w Europie.
Festiwal odbywa się języku walijskim, a jego obchody nawiązują do czasów starożytnych, kiedy to urządzano zawody dla poetów i muzyków, walczących o tytuł najlepszego. Dzisiaj to niepowtarzalne święto ma na celu sławienie walijskiego dziedzictwa kultury, sztuki i języka. Pierwszy Royal National Eisteddfod odbył sie w Aberdare w 1861 roku.
 


Obchodzy Royal National Eisteddfod

W Walii można spotkać również jego odmiany, a mianowicie Urdd National Eisteddfod oraz The International Eisteddfod.
Urdd National Eisteddfod, organizowany przez Walijską Ligę Młodych, przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 24 lat. Tygodniowy festiwal obejmuje konkursy śpiewu, recytacji, tańca, aktorstwa oraz gry na instrumentach muzycznych. Jest to najbardziej popularny festiwal młodzieżowy na świecie i co cztery lata organizowany jest w stolicy Walii, Cardiff.
The International Eisteddfod, odbywa się każdego roku w lipcu w mieście Llangollen. Podczas festiwalu prezentują się chóry, grupy muzyczne lub taneczne, które mają rozpowszechniać tradycje i kulturę różnych regionów świata. Festiwal odbywa się od roku 1947 i ma na celu promowanie pokoju i porozumienia między narodami.

The Great British Cheese Festival

Odbywa się co roku w Cardiff, zawsze w ostatni weekend września. Jest to festiwal sera, podczas którego można spróbować różnorodnych brytyjskich serów, regionalnych specjałów, czy też samodzielnie warzonego wina, piwa i cidra. Produkty te można również kupić i to bezpośrednio u producenta po atrakcyjnej cenie.
To jedyny taki festiwal, gdzie w jednym miejscu można spotkać ponad 600 rodzajów sera oraz ponad 200 rodzajów piwa. Ponadto, odbywają się tu również targi książki kucharskiej, szczególnie o tematyce serowej oraz konkurs kulinarny na najlepszą potrawę, której głównym składnikiem jest właśnie ser.


Festiwal sera

Festiwal po raz pierwszy odbył się w roku 1994, a jego pomysłodawcą była Juliet Harbutt. Początkowo festiwal miał miejsce w Oxfordshire w Anglii, jednak w roku 2008 zadecydowano, że będzie się on odbywał w stolicy Walii.
Każdego roku, podczas uroczystości, grupa ekspertów nagradza właścicieli najlepszych serów złotym, srebrnym i brązowym medalem. Uczestnicy mogą również wziąć udział w konkursie zwanym ‘Cheese Rolling’, polegającym na biegu za serem z dość stromego zbocza. Pomysł zaczerpnięto z tradycyjnego festiwalu odbywającego się w Anglii o takiej samej nazwie. Dla osoby, która dogoni i złapie ser przewidziano nagrodę w postaci tegoż właśnie sera. Festiwal przyciąga tysiące turystów, jak również koneserów serów i win, a także ważne osobistości z branży restauratorskiej.

Nowy Rok - Calennig
Wiele tradycji związanych z celebrowaniem świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego Roku, które obowiązują w Walii, są bardzo podobne do tych z pozostałych regionów wysp brytyjskich.
Z Nowym Rokiem w Walii wiąże się specyficzny zwyczaj, którego bohaterem jest Mari Lwyd – zjawa z czaszką konia zamiast głowy.
Głowa Mari Lwyd to autentyczna lub wykonana z drewna czaszka klaczy. Oczodoły wypełniane są kawałkami zielonego szkła lub innymi kolorowymi materiałami. Często zakłada się lejce, do których przywiązywane są kolorowe wstążki. Niekiedy umieszcza się także mechanizm na sprężynie umożliwiający zjawie kłapanie szczękami na przechodniów. Całość, przymocowaną do kija, i osobę go niosącą, przykrywa się białym prześcieradłem.


Mari Lwyd

Mari Lwyd grasuje ze swoją świtą w okresie świętowania Nowego Roku, zwykle w sylwestrowy wieczór i pierwszego stycznia. Na wsiach zjawa prowadzona jest ulicami przez grupę, która zatrzymuje się przed każdym domem, śpiewając tradycyjne pieśni. Często Mari Lwyd wyzywa niektórych na pojedynek na rymy, który przypomina dzisiejsze pojedynki raperów, polegające na docinaniu sobie nawzajem kolejnymi wersami tworzonymi na bieżąco do podkładu muzycznego.
Taki zwyczaj obchodów Nowego Roku występuje głównie w południowo-wschodniej Walii, w szczególności w hrabstwach Glamorgan i Gwent. W wielu pozostałych zwyczaj ten zatarł się w połowie XX wieku. Obecnie próbuje się go ożywić także w innych częściach Walii, co ma związek z odrodzeniem odrębności walijskiej kultury ludowej.
Mari Lwyd to bardzo ciekawa tradycja, zwłaszcza że maszkara stanowi niejako odpowiednik postaci Turonia z polskich grup kolędniczych, jakie spotkać można w okresie bożonarodzeniowym w niektórych regionach naszego kraju.

Inną tradycją noworoczną jest Calennig, co z walijskiego oznacza Noworoczne Święto lub Noworoczny prezent. Można to również tłumaczyć jako „pierwszy dzień miesiąca”. Calennig to symbol noworoczny w postaci jabłka, które ustawione jest na trójnogu, wykonanym z patyczków. Jabłko naszpikowane jest migdałami, goździkami i innymi przyprawami oraz przybrane zielenią. Chodzące po kolędzie dzieci ofiarowują je w zamian za słodycze.


Calennig

W Walii, szczególnie w Cardiff, Calennig przybiera formę trzydniowego festiwalu witającego nadejście kolejnego, nowego roku. Ważnym elementem festiwalu jest Parada Lampionów oraz pokaz sztucznych ognii. Festiwal odbywa się na wolnym powietrzu i wszyscy uczestnicy mogą bawić się w rytm muzyki granej na żywo przez różne zespoły. Ponadto, każdego roku, w samym centrum Cardiff, władze miasta przygotowują lodowisko i inne atrakcje.
Tradycja wręczania prezentów i pieniędzy w Nowy Rok to starożytny zwyczaj, który przetrwał również w Walii, jednak coraz częściej, jako formę podarunku przekazuje się bochenek chleba i ser. Większość Walijczyków wręcza prezenty z samego rana, ponieważ tradycja nakazuje, aby odwiedzić wszystkich krewnych przed południem. Podczas tych wizyt bliscy ofiarowują sobie Calennig.
 

 

 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 1 odwiedzający (2 wejścia) tutaj! Copyright by ABK  
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja